AFTALION, Albert (1874-1956)
Fransız iktisatçı. “Hızlandırma” teorisini geliştirmiştir.
Bulgaristan’da, Rusçuk’ta doğdu, Fransa’da Chambery’de öldü. Paris Hukuk Fakültesi’nde profesörlük yaptı. Ekonomik krizlerin nedenleri konusunda açılımlar getirmiş, ödemeler dengesi ve para üzerine araştırmalar yapmıştır.
1911’de yayımlanan Les crises periodicjues de surproduction (“Periyodik Aşırı Üretim Krizleri”) adlı kitabında konjonktür dalgalanmaları konusunda açılımlar getiren bir kriz teorisi ortaya koydu. Aftalion’a göre, tüketim mallarına talep arttığı zaman, bu talebi karşılayacak üretim kapasitesine kısa zamanda ulaşmak mümkün olamaz. Gerekli üretim kapasitesine ulaşabilmek için yeterli üretim aracının üretilmesi teknik koşullara bağlıdır. Bu sağlandıktan sonra tüketim malları arzında artış başlar ve bu artış malların tüketiciye gittikçe daha az marjinal fayda sağladığı duruma kadar devam eder. Üretim artışının tüketim malları talebini aştığı durumda fazla üretim durumu ortaya çıkar. Talep düşüklüğü, kâr sağlayacak yüksek fiyatlar konmasını engeller. Yatırımların gelişmesi durur. Yeni yatırımlar ancak üretim araçlarının aşınması sonucu, üretim kapasitesi düşünce söz konusu olur. Bu aşamadan sonra aynı konjonktür yeniden ortaya çıkar ve olaylar tekrarlanır.
Aftalion’a göre üretimdeki konjonktür değişimleri, yatırım malları üreten sanayi kollarında öteki sanayi kollarında olduğundan çok daha büyük çaplıdır. Aftalion, fazla üretimle ilgili değerlendirme yaparken Jean-Baptiste Say ve Ricardo’nun, her üretimin bir başka üretim için kendi değerine eşdeğer toplamda bir piyasa yarattığı konusundaki görüşlerini kabul etmiştir. Buna rağmen fazla üretimin olanaklı olduğunu ispatlayabilmek için, marjinal faydanın düşmesi kavramından yararlanmıştır. Aftalion’un geliştirdiği hızlandırma teorisine (acceleration principle) göre, belirli bir yıldaki yeni net yatırım miktarı, bir önceki yılın tüketici harcamalarındaki değişikliklerin sermaye hasıla katsayısıyla çarpılması sonucu belirlenmektedir. Aftalion, hızlandırma teorisini, kriz teorisi ile birlikte incelemiştir.
• YAPITLAR: Les crises periodiques de surproduction, 1911, (“Periyodik Aşırı Üretim Krizleri”); Les fondaments du socialisme, 1922, (“Sosyalizmin Temelleri”); La valeur de la monnaie dans l’economie contemporaine, 1948, (“Çağdaş Ekonomide Paranın Değeri).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi