AGNELLI, Giovanni (1866-1945)
İtalyan sanayici. Dünyanın önde gelen sanayi kuruluşlarından FIAT’ın kurucusudur.
13 Ağustos 1866’da Piemonte’deki Villar Perosa’ da doğdu. 1886’da Modena Askeri Okulu’ndan süvari subayı olarak mezun oldu. Ardından Torino Politeknik Okulu’nu bitirdi. 1892’de askerlikten ayrıldı. 1899’da FIAT’ın (Fabbrica Italiana Automobili Torino) kurucu ortaklarından biri sıfatıyla yönetim kurulunda yer aldı. 1920’de diğer ortakların hisselerini satın alarak şirketin tek sahibi ve genel başkanı oldu. 1923’te senatoya girdi. Turizme de yönelerek Sestriere’de büyük bir kayak merkezi düzenledi. 16 Aralık 1945’te Torino’da öldü. Ölümünden sonra oğlu, daha sonra da torunu FIAT fabrikalarının yönetimini devraldı.
Özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra en güçlü dönemini yaşayan FIAT’ın bu denli gelişmesinde Agnelli’nin politikasının büyük etkisi olmuştur. Şirket, 50 işçilik küçük bir fabrikayla işe başladığında, içten yanmalı 6 BG’lik motorlar üretmekteydi. Agnelli bu motorları deniz, hava ve kara taşıtlarında kullanılır duruma getirdi. Otomobil üretimine başladıktan sonra, bu otomobilleri uluslararası yarışlara sokarak tanıtma düşüncesi de şirketin gelişmesini hızlandırdı. 1904’ten sonra askeri vagon, otobüs ve çeşitli sanayi taşıtlarının üretimine geçildiğinde şirket üç kat büyümüştü. 1905’te FIAT Mugiano şirketi gemi yapımına başladı. FIAT San Giorgio ürettiği denizaltıları çeşitli Avrupa ülkelerine satıyordu. 1906’da kurulan Officine di Villar Perosa İtalya’da bilyeli ve makaralı yatak sanayiinin öncüsüdür. 1912’de seri otomobil üretimine başlayan FIAT fabrikaları, I. Dünya Savaşı yıllarında çok ucuza mal olan bir otomobil geliştirdi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra üretimin büyük bir yüzdesini bu küçük, halk tipi otomobiller oluşturuyordu. Agnelli, sanayinin çeşitli sektörlerine yayılarak şirketini büyütürken, yine kendi kurduğu Instituto Finanziario Industriale’ nin (Sınai Finansman Kuruluşu) mali desteğinden yararlandı.
Asıl gücünü 1950’lerden sonra kazanan FIAT, birçok İtalyan firmasının yönetiminde söz sahibi oldu ve İtalyan sanayiinin devleri arasında yer aldı. 1970’de Citroen ve Berliet grubuyla birleşerek çokuluslu bir şirkete dönüşen kuruluş, Volkswagen’m üretim hacmini de aşarak tüm Avrupalı yapımcılar arasında ilk sırayı aldığı gibi, SSCB ve Türkiye’de (TOFAŞ) de fabrikalar kurarak FIAT otomobillerinin yapımına başladı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi