GRİMALDİ, Francesco Maria (1618-1663)
İtalyan, felsefeci ve fizikçi. İşığın kırınıma uğradığını göstermiştir.
2 Nisan 1618’de Bologna’da doğdu, 28 Aralık 1663’te aynı kentte öldü. Sırasıyla Parma, Ferrara ve Bologna’daki Cizvit okullarında felsefe, retorik ve dinbilimi öğrenimi gördü. 1647’de felsefe doktorasını tamamlamasının ardındanCollegio di Bologna’da felsefe dersleri vermeye başladı. Bir yıl sonra matematik bölümüne geçti, astronomi ve mekanik araştırmalarına yöneldi. Bu dönemde, yardımcılığını yaptığı Gio-vanni Riccioli’nin (1598-1671) deneylerine olduğu kadar kitaplarının içeriğine de önemli katkılarda bulunan Grimaldi, 1655’ten sonraki çabalarını, ölümünden kısa bir süre önce tamamlayabildiği Physico-mathesis de lumine, (“Işık Üzerine Fiziksel-Matematiksel Bir Tez”) adlı kitabın yazımında yoğunlaştırdı.
Riccioli ile birlikte yürüttüğü çalışmalar sırasında, serbest düşmeye bırakılan bir cismin aldığı yolun zamanın karesiyle orantılı olarak değiştiğini savlayan yasaya deneysel olarak varmayı ve Ay’a ilişkin gözlemlerinin sonucunda da oldukça ayrıntılı bir Ay haritası çıkarmayı başaran Grimaldi bilimsel katkılarının en önemlisini, ışığın yayılma, yansıma ve kırılma özelliklerinin yanı sıra kırınıma uğrama özelliğinin de bulunduğunu gözlemlemekle yapmıştır. İçine yalnızca dar bir delikten günışığı girmesine izin verilen bir odada yaptığı deneylerde, ışığın yolu üzerine yerleştirilen ışık geçirimsiz bir cismin ekrana düşürülen görüntüsünün içinde parlak ve renkli çizgiler bulunduğunu görmüş, başka bir deneyde ise ikinci ve daha dar bir delikten geçmesi sağlanan ışığın ekranda yarattığı aydınlık bölgenin beklenenden daha geniş olduğunu gözlemlemişti. Işığın bir engele rastladığında büküldüğünü gösteren ve çizgisel yayılmayla açıklanamayan bu sonuçlarla bir akarsuyun, karşılaştığı engeller çevresindeki davranışları arasındaki koşutluğu de lumine’de açıklayan Grimaldi, ışığın kırınıma uğradığını göstermekle, sonraları Huygens’in kuruculuğunu yapacağı dalga kuramına ulaşan yolu açmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Physico-mathesis de lumine, 1655, (ö.s.), (“Işık Üzerine Fiziksel-Matematiksel Bir Tez”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi