GROOS, Karl (1861-1946)
Alman, filozof ve ruhbilimci. Oyun kavramının önemini vurgulamıştır.
10 Aralık 1861’de Heidelberg’de doğdu, 27 Mart 1946’da Tübingen’de öldü. Doğduğu kentte öğrenim gördükten sonra Heidelberg ve Tübingen üniversitelerinde felsefe ve ruhbilim okudu. 1911-1929 arasında Tübingen’de profesör olarak çalıştı. Önceleri idealist metafizikle ilgilendi, bunu Schelling’in deneysel psikolojisiyle karşılaştırdı. Özellikle çocuk ve hayvan psikolojisi üzerine araştırmalar yaptı, insan ve hayvanda oyunun önemi üzerinde durdu.
Groos, insan bilincini “duyarlılık” ve “anlık” olmak üzere ikiye ayırır. Bu ikisinin arasında, sezgi ve imgelem gücü bulunur. İmgelem gücü duyumlarla doludur; ancak kavramlar gibi düzenlenemez. Onda ne duyumların tükenmez zenginliği, ne de kavramın yalınlığı vardır.
Groos’a göre estetik imgelem, yalın imgelemden nitelik olarak değil, yalnızca yoğunluk bakımından ayrılır. Estetik olgu edilginlik değil, etkinliktir; bir içsel öykünmedir (innere Nachahmung). Estetik olgu, biçim ve içerik bileşenlerinden oluşur. İçerikler, simgesel, çağrışımsal, bireysel olabilir. Groos, oyun kavramını da estetik bir olgu olarak tanımlar. Ancak oyun, ilkel topluluklardakiler dışında, estetik bir ürün değildir.
Groos, “her güzel, estetikle ilgilidir, ancak her estetik olgu güzel değildir” derken, güzel olandan, insana sevimli görüneni anlar. “Çirkin”i de hoş olmayan bir tasarım olarak niteler.
• YAPITLAR (başlıca): Einleitung in die Aestetik, 1892, (“Estetiğe Giriş”); Die Spiele der Tiere, 1896, (“Hayvanların Oyunları”); Die Spiele der Menschen, 1899 (“İnsanların Oyunları”); Das Seelenleben der Kinder, 1903, (“Çocuğun Ruhsal Hayatı”); Der Aufbau der philosophischen Systeme, 1924, (“Felsefi Sistemlerin Yapısı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi