GOLDSTEİN, Kurt (1878-1965)
Alman asıllı ABD’li sinir ve ruh hastalıkları uzmanı. Organizmayı, çevreyle ilişkileri içinde bir bütün olarak ele almıştır.
6 Kasım 1878’de Almanya’nın Kattowitz kentinde (bugün Polonya’da Katoviçe) doğdu, New York’ta öldü. Breslau Üniversitesi’nde tıp öğrenimi gördü. 1906’da çalışmaya başladığı Königsberg Üniversitesi Psikiyatri Kliniği’nde yatan hastaları inceleyerek nöroloji ve psikiyatri konularında makaleler yazdı. 1919’da Frankfurt Üniversitesi’nde nöroloji profesörü ve Nöroloji Enstitüsü müdürü oldu. Aynı üniversitede beyin zedelenmelerinin sonuçları üzerine araştırmalar yapmak için bir enstitü kurdu.
Beyin zedelenmesi geçirmiş askerler üzerine yaptığı incelemeler, konuşma yitimi (afazi), tanısızlık (agnozi) ve kas gerginliği (tonus) konularında tümüyle yeni kavramların doğmasına ve beyin zedelenmelerinin neden olduğu davranış değişikliklerinin sistemli bir biçimde tanımlanmasına yardımcı oldu. 1930’da Berlin Üniversitesi’nde nöroloji profesörlüğü yapmaya başlayan Goldstein 1933’te Hitler’in iktidara gelmesinden sonra, önce Hollanda’ya, 1935’te ise ABD’ye yerleşti. 1935-1945 arasında Columbia Üniversitesi’nde ve Boston’daki Tufts Tıp Okulu’nda, daha sonra da Columbia Üniversitesi City College’da nöroloji profesörü olarak ders verdi.
Goldstein, Der Aufbau des Organismus (“Organizmanın Yapısı”) adlı kitabında organizmayı çevreyle ilişkileri kapsamında bir bütün olarak ele alan bir yaklaşım geliştirmiştir. Ona göre davranış, organizma bütününün veri bir ortamda kendisini en uygun biçimde gerçekleştirmeye yönelik bileşik etkinliğidir. Refleksler, klinik belirtiler ve işlevler organizma bütününün kısmi süreçleridir ve bunlar laboratuvar çalışmasına tabi tutulduklarında yapay bir biçimde bütünden soyutlanmış olurlar.
Beyin zedelenmesi geçirmiş hastaların incelenmesi, belirtilerin ardındaki genel değişikliği ortaya çıkarır. İnsanın önceden düşünerek akıl yürütme, eylemlerini planlayabilme ve bunların muhasebesini yapabilme yeteneği olan “soyut tutum”daki herhangi bir bozulma, “somut tutum” biçimlerinin egemen olmasına, bireyin anlık olanın, somut duyum ve uyarıların buyruğuna girmesine neden olur.
Konuşma yitiminde, bir nesneyi adlandıramayanı yani nesnenin ait olduğu sınıfı bulamayan hasta, bu sözcüğü bir tümcede ya da bir eylem sırasında kullanabilir. Bu durum, sözcük yitiminin, sözcük ya da sözcük imgelerinin yitirilmesi olmayıp, kavramların ve simgelerin yitirilmesi, yani bozulmuş soyutlamanın dilde yansıması olduğunu gösterir. Goldstein’ ın işlevlerin değil de bozuklukların lokalize olduğuna ilişkin bu görüşü, beyin lokalizasyonu sorununda önemli sonuçlar doğurmuştur.
Goldstein’a göre soyutlama sürecinin bozulması beyin zedelenmesiyle sınırlı olmayıp, kendisini psiko-tik (ruh ve akıl hastalığına ilişkin) süreçlerde de gösterir. Nedeni ne olursa olsun soyutlamanın bozulması, hastanın kendisini gerçekleştirmesindeki uygun koşullan sınırlar. Sonuçta hastanın davranışları katılaşır, sıkıntılı ve kaygılı olur. Var oluşunu yitirme tehlikesi ve kendisini gerçekleştirememe tehdidi ile yaşar.
Goldstein’ın kuramı Geştalt psikolojisi ile yakınlıklar gösterir.
• YAPITLAR (başlıca): Die transkortikalen Aphasien, 1915, (“Transkortial Afaziler”); Der Aufbau des Organismus, 1934, (“Organizmanın Yapısı”); Human Nature in the Light of Psychopathology, 1940, (“Psikopatoloji Işığında insan Doğası”); Language and Language Disturbances, 1948, (“Dil ve Konuşma Bozuklukları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi