Swing
“Hareket, sallanma, canlılık” gibi anlamlan olan swing sözcüğü caz müziğinin ritmik temposunu anlatmak için kullanılmakla birlikte, giderek, 1935-1945 arasında ABD’de büyük dans orkestralarıyla yaygınlaşan bir caz türünün adı olmuştur. Bu yıllar caz tarihinde “Swing Dönemi” olarak anılır. Swing dönemi, orkestra düzeni, üslup ve dinleyici kitlesinin niteliği gibi özellikler açısından, cazda önemli değişikliklerin ortaya çıktığı bir dönemdir. Caz, küçük toplulukların yaptığı müzik olmaktan çıkmış, daha çok büyük orkestra müziğine dönüşmüştür. Oluşumundan bu yana cazın temel özelliğini oluşturan doğaçlama (emprovizasyon) büyük orkestra düzeni içinde sınırlı olarak uygulanmış, düzenlemelerin ağır bastığı bir tarz giderek yaygınlaşmıştır.
İlk öncüleri zenci orkestra şefi Fletcher Henderson ile onun düzenlemelerini yapan Don Redman’dır (1900). İlk kez 1920’lerdeHenderson’ın uyguladığı çalgı seksiyonları düzeni (trompet, trombon, saksafon ve ritim seksiyonları) daha sonraki yıllarda beyaz orkestra şefleri tarafından geliştirilerek swing orkestralarının temel düzeni haline gelmiştir. Bu düzen, doğaçlama yoluyla çalan solo çalgıya önceden belirlenmiş yazılı partisyonları temel alarak eşlik eden çalgı gruplarım (seksiyon) içerdiği için, cazın daha denetimli bir türe dönüşmesine yol açmıştır. Swing’ de yaygın olarak uygulanan bir biçim de, çalgı gruplarının sololardan önce ve sonra kısa temaları tekrarlayarak çaldıkları, riff adı verilen, nakarat bölümleridir. Bu bölümler çoğu kez, blues ezgilerinin basitleştirilmiş biçimleridir. Bu dönemde, Duke Ellington, Count Basie, Jimmie Lunceford ve Chick Webb (1909-1939) gibi şeflerin kurduğu zenci orkestraları büyük ün kazanmakla birlikte, swing daha çok, cazın beyaz kültürün malı olduğu bir dönemin ürünüdür. “Swing Kralı ” olarak ünlenen Benny Goodman’ın orkestrasını kurduğu 1934 yılı Sıving döneminin başlangıç tarihi, yine Goodman’ın Camegie Hail konserini verdiği 1938 yılı ise swingin doruğa ulaşması olarak kabul edilir. Dönemin öteki ünlü beyaz orkestra şefleri arasında Harry James (1916), Tommy Dorsey (1905-1956), Jimrny Dorsey (1904-1957) ve Glenn Miller vardır.
Sıving yılları, cazın, zencilerin kolektif kültürlerinin bir parçası olmaktan çıktığı, ABD’de ve giderek tüm dünyada pazarlanarak popüler ve ticari bir türe dönüştüğü yıllardır. 1929 dünya iktisadi bunalımının hemen ardından caz müziği, bunalımın etkilerini unutmaya çalışan Amerikalılar’m coşkuyla sahip çıktıklan bir kitle kültürü niteliği kazanmıştır. New Orleans genelevlerinden, Kansas City barlanndan, Chicago gettolanndan büyük dans salonlanna taşan caz, “ayak takımı ”mn müziği olmaktan çıkmış, beyazların gözünde saygın bir tür haline gelmiştir. Bundan böyle ABD ’deki her kasabanın bir dans salonu, her kolejin bir caz orkestrası olmuştur. Sıving ve büyük orkestra cazının gelişimi, cazda solo sanatının filizlenmesi ve caz sanatçılannın “yıldız”laşmalan ile aynı zamana rastlar. Lester Young, Johnny Hodges, Benny Carter (1907), Chu Berry (1910-1941) ve Willie Smith (1908) gibi saksafoncular, Roy Eldridge, Burck Clayton (1911) ve Cootie Williams (1908) gibi trompetçiler, Teddy Wilson (1912) ve Art Ta-tum (1910-1956) gibi piyanistler, basçı Jimmy Blanton (1921-1942) ve şarkıcı Billie Holiday bu dönemin büyük orkestra virtüözleridir.
ABD’deki Sıving fırtınası, II.Dünya Savaşı’ndan sonra etkisini yitirmiştir. 1940’larda, özellikle zenci müzikçiler cazın ticarileşmesinin ve sıving türü içinde kalıplaşmasının karşısında olmuşlar, giderek cazda deneysel çalışmalann ağır bastığı yeni bir dönem başlamıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi