BALARD, Antoine Jeröme (1802-1876)
Fransız kimyacı. Deniz suyunda çözünmüş tuzlar arasında bulunan bromu yeni bir element oJarak tanımlamıştır.
30 Eylül 1802’de Montpellier’de doğdu. 1826’da aynı kentteki Eczacılık Okulu’nu bitirdi, ardından Paris’e giderek Ecole Normale’de ders vermeye başladı. 1836’da Paris Fen Fakültesinde.1842’de Sorbonne Üniversitesi’nde kimya profesörlüğüne getirildi. 1844’te Bilimler Akademisine üye seçilen Balard, 1851’den başlayarak College de France’da profesörlük yaptı. 30 Mart 1876’da Paris’te öldü.
Balard, Montpellier’de eczacılık okurken daha çok iktisadi önemi olan kimyasal maddeler üzerinde çalışmalar yapıyordu. Bu amaçla, deniz suyunun buharlaştırılmasıyla elde edilen ve saf olmayan sofra tuzunun (NaCl) yapısını incelemiş, özellikle yeni keşfedilen iyodun deniz suyunda ve deniz canlılarında ne oranda bulunduğunu araştırmıştı. Bu araştırmaları sırasında Balard, deniz suyunun buharlaşmasından sonra geriye kalan yoğun sıvıda, iyodun yanı sıra sarı bir sıvının bulunduğunu gördü. Bu sarı sıvıya klor eklediği zaman yayılan boğucu kokulu dumanı, manganez dioksit ve sülfürik asitle damıttığında, çok kötü kokan, koyu kırmızı renkli bir sıvı elde etti. Balard, klora benzeyen bu yeni elemente, Latince deniz suyu anlamına gelen muriadan türetilmiş müride adını vermek istemişti. Fakat, Thenard, Gay-Lussac ve Vauquelin, kötü kokusundan ötürü Yunanca bromostan esinlenerek brome adını uygun gördüler. Aslında Alman kimyacı Liebig de Balard’dan önce bromu elde etmiş, fakat bu sıvının yeni bir element olduğunu farketmeyerek, iyodu ve kloru andıran nitelikleri nedeniyle iyot klorür sanmıştı. Böylelikle, halojenler grubunun tek sıvı elementi olan bromu bulma onuru Balard’ın oldu. 1825’teki bu buluşunu bir yıl sonra ayrıntılı olarak bilim dünyasına tanıttı.
Balard ayrıca deniz suyundan soydum sülfatı ayırmış, deniz bitkilerinde ve hayvanlarında bromun varlığını göstermiş, hipokloröz asidi ve klor monoksidi tanımlamıştır. Pasteur’ün Ecole Normale’de kalması için uğraşan ve onu mikroorganizmalar üzerindeki değerli çalışmalarını sürdürmesi için destekleyen de Balard olmuştur.
• KAYNAKLAR: J.B.A.Dumas, “Antoine Jeröme Balard”, Discours et eloges academique, II, 1885; J.R.Partington, A Hıstory of Chemistry, IV, 1964.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi