BAO DAİ (1913 – 30 Temmuz 1997)
Vietnam İmparatoru. 1949-1955 arasında Fransa’nın Ho Şi Minh’e karşı desteklediği devlet başkamdir.
22 Ekim 1913’te Vietnam’ın Annam bölgesinde doğdu. Asıl adı Nguyan Vinh Thuy’dur. Babası Khai Dinah, Fransız Çinhindi’nde Annam bölgesinin hükümdarıydı. Dokuz yaşındayken Fransa’ya gitti. Temel eğitimini tamamladıktan sonra Paris’te siyasal bilimler öğrenimine başladı. 1926’da babasının ölümü üzerine Annam’ın on altıncı imparatoru ilan edildi. Yaşının küçüklüğü ve öğrenimini bitirmek istemesi nedeniyle imparatorluğu kabul etmedi ve Fransa’ya döndü. 1932 Eylülü’nde Fransa’dan dönerek on dokuz yaşında taç giydi. Bao Dai (Yüceliğin Koruyucusu) adını aldı. 1933’te Ngo Dinh Diem’i içişleri bakanı yaptı. Ama, Ngo Dinh Diem’in yapmak istediği reformları Fransız yönetiminin isteği üzerine engelledi.
II. Dünya Savaşı sırasında Fransız sömürge yönetimi Bao Dai üzerinde sıkı bir denetim kurdu. 1940 yılında Çinhindi’ni işgal eden Japon orduları, Fransız yönetimini uzaklaştırarak Bao Dai’nin, Hue’ de sınırlı yetkilerle imparatorluğunu sürdürmesine izin verdi. Birkaç ay sonra Ho Şi Minh’in önderliğinde Japonlar’a karşı mücadele eden Viet Minh adlı birleşik cephe, genel bir ayaklanmayla Hanoi’de iktidarı ele geçirdi. Ho Şi Minh, 2 Eylül 1945’te Demokratik Vietnaim Cumhuriyeti’nin kurulduğunu ilan etti. Bunun üzerine imparatorluktan feragat eden Bao Dai’yi yanlarında tutmanın sembolik bir değer taşıyacağını düşünen Viet Minh Hükümeti ona “Vatandaş Prens Nguyen Vinh Thuy” unvanıyla bir danışmanlık görevi vermeyi önerdi. Bunu kabul etmeyen Bao Dai, Hong Kong’a gitti, üç yıl boyunca Hong Kong ve Fransız Rivierası’nda yaşadı.
Fransa, 1949’da Bao Dai’yi Fransız birliği içinde bağımsız bir Vietnam’ın başına getirmeyi planladı. Savunmanın ve mali işlerin denetimi Fransızlar’ın elinde kalacaktı. Bu koşullarda Vietnam’a dönmeyi kabul eden Bao Dai, Vietnam’ın devlet başkanı oldu. Bu devleti, ABD ve İngiltere başta olmak üzere tüm Batılı ülkeler tanıdılar. 21 Temmuz 1954’te Cenevre’ de Fransa ve Viet Minh’in katıldığı toplantıda Vietnam’ın geçici bir süre için ikiye ayrılması kabul edildi. 1956’da yapılacak seçimlerle ülke yeniden birleştirilecekti. Bao Dai Fransa’nın istekleri doğrultusunda, Ngo Dinh Diem’in hükümet kurmasını kabul etti. Diem bir yıl boyunca ABD’den aldığı mali desteğin de yardımıyla Güney Vietnam’da siyasal istikran sağlamaya çalıştı. 1955’te hükümet denetiminde yapılan referandum sonucunda Diem, Güney Vietnam’ın ayrı cumhuriyet olduğunu ilan etti ve kendini devlet başkam seçtirdi. Bao Dai’ye ise onursal devlet başkanlığı verildi. Hiçbir yetkisi kalmayan Bao Dai, Fransa’ya gitti ve yaşamını orada sürdürdü ve aynı ülkenin başkenti Paris’te öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi