D Grubu
"Türk Edebiyatı D Grubu" terimi, Türkiye'de edebiyat alanında kullanılan bir sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma, Türk edebiyatındaki yazarları ve eserleri belirli özelliklerine göre gruplandırmak amacıyla kullanılır. "D Grubu" terimi, özellikle 20. yüzyıl Türk edebiyatında yer alan bir grup yazarı ifade etmek için kullanılır.
D Grubu, 1933 yılında beş ressam (Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino) ve bir heykeltıraş (Zühtü Müridoğlu) tarafından kurulan bir sanatçı birliğidir.
Grup, Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, Sanâyi-i Nefîse Mektebi (Güzel Sanatlar Birliği) ve Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği'nden sonra Türkiye'de kurulan dördüncü sanatçı birliğidir. Bu nedenle, Nurullah Berk'in önerisiyle, Türkçe alfabenin dördüncü harfini isim olarak seçmişlerdir.
İlk sergilerini 1933 yılında, Narmanlı Yurdu'nda bulunan Mimoza isimli şapka dükkanında açan grupun, sanatsal açıdan temel çıkış noktaları, emprenyonist eğilimleri reddetmek ve kompozisyonu kübist ve konstrüktivist akımlardan esinlenerek sağlam bir desen temeline oturtmaktır.
Türk Edebiyatı D Grubu, genellikle modernizm akımının etkisi altında eserler vermiş yazarları kapsar. Bu yazarlar, geleneksel edebiyatın dışına çıkarak yenilikçi ve deneysel bir tarzı benimsemişlerdir. D Grubu yazarları, dilde ve üslupta yenilik arayışı içinde olmuş, toplumsal ve siyasi eleştirileri eserlerine yansıtmışlardır.
Bu terim, genellikle 20. yüzyılın ortalarından itibaren Türk edebiyatında öne çıkan yazarları ifade etmek için kullanılır. D Grubu yazarları arasında, özellikle Behçet Necatigil, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cemal Süreya, Edip Cansever, Ece Ayhan, İsmet Özel gibi isimler bulunur. Bu yazarlar, Türk edebiyatında modernizm akımının ve çağdaş edebiyatın temsilcileri olarak kabul edilirler.
D Grubu, 1933 yılında ressam Nurullah Berk, Cemal Tollu, Zeki Faik Izer, Elif Naci, Abidin Dino ve heykeltraş Zühtii Müritoğlu tarafından oluşturuldu. "Osmanlı Ressamlar Cemiyeti", "Güzel Sanatlar Birliği" ve "Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği"nden sonra Türk sanatında yer alan 4. gruptu. Bu nedenle, alfabe sırasında 4. harf olan "D" ile adlandırıldı. Bu ismi bulan kişi Nurullah Berk'ti.
D Grubu öncesi Türk resmi, "müstakil" sanatçıların çeşitli eğilimlerinin etkisi altındaydı. Ancak D Grubu, "müstakillerden" çok daha kesin ve üyelerinin üzerinde anlaştığı bir sanatsal görüşü temsil ediyordu. Grup, duygudan, romantik eğilimlerden ve özellikle de izlenimcilik kalıntılarından sıyrılmayı ve "entelektüel ve düşünsel yönü ağır basan" bir sanatı geliştirmeyi amaçlıyordu. Türk resim ve heykelinin çağdaş Batı akımlarına uygun bir gelişim çizgisine oturtulması gerektiğini savunuyordu.
D Grubu üyeleri, 1933'te Beyoğlu'ndaki Narmanlı Yurdu'ndaki bir şapka mağazasında açtıkları ilk desen sergisinden başlayarak 1943'e kadar düzenledikleri on beş sergide Avrupa'da eğitim görmüş sanatçıların etkisi altındaki yapıtları sergilediler. Bu dönemde, Batılı ustaların kübist veya kübist ve konstrüktivist karışımı anlayışları, D Grubu'nun sanatsal görüşünü etkiledi.
D Grubu'na katılan diğer sanatçılar arasında Bedri Rahmi, Turgut Zaim, Halil Dikmen, Eşref Üren, Eren Eyuboğlu, Arif Kaptan, Salih Uralli, Hakkı Anlı, Sabri Berkel ve Fahrünnisa Zeid gibi isimler yer aldı. Bu katılımlar, grup üyelerinin daha geniş bir eğilimler yelpazesine ulaşmasını sağladı.
D Grubu'nun etkinlikleri 1943'te sona erdi, ancak üyeleri sonraki sanat yaşamlarında çeşitli eğilimler izlediler. Nurullah Berk, minyatür, yazma ve eski yazı gibi yerel motiflere dayanan dekoratif bir resim anlayışına yöneldi, Cemal Tollu Hitit sanatının biçimleriyle Bireşimci Kübizm'i bağdaştırdı, Elif Naci geleneksel bir resim diline odaklandı, Zeki Faik Izer II. Dünya Savaşı sonrasının egemen eğilimi olan Soyut Dışavurumculuk'a yöneldi, Zühtü Müritoğlu soyut heykele ilgi gösterdi, Bedri Rahmi ise Anadolu el ve halk sanatlarına dayanan dekoratif bir görselliğe yönelerek sanat yaşamını sürdürdü.