BİNEMECİYAN, Eliza (1890-1981)
Osmanlı tiyatro oyuncusu. Binemeciyanlar adlı tiyatrocu ailenin en ünlü üyesidir.
İstanbul’da bir Ermeni ailenin çocuğu olarak doğdu. Hepsi de tiyatrocu olan Rupen ve Agavni Zabel Binemeciyan’ın kızı, Onnik Binemeciyan’ın kardeşidir. Nötre Dame de Sion Fransız Kız Okulu’nda okudu. Annesi ile babası Mınakyan Tiyatrosu’ nun önde gelen oyuncularından oldukları için tiyatro çevresi içinde büyüdü. Daha on yaşına gelmeden Mınakyan Tiyatrosu’nda küçük kız ve oğlan rollerine çıktı. Profesyonel oyunculuğa 1908’de Ermeni gençlerin kurduğu Serbest Sahne’de başladı. Bir süre sonra Mınakyan Tiyatrosu’na geçti ve ünlü bir tiyatro oyuncusu oldu.
1912’de Eliza’mn babası Rupen Binemeciyan öldü. Annesi Agavni Zabel Binemeciyan, Hekimyan ve Kınar Hanımlarla birlikte yeni topluluklar kurduysa da bunlar uzun ömürlü olmadı. 1915’te Agavni Zabel de öldü, bunun üzerine oğlu Onnik Binemeciyan Amerika’ya gitti ve kendisinden bir daha haber alınamadı.
Eliza Binemeciyan Donanma Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi ve Yeni Sahne’de, daha sonra yeni kurulan Darülbedayi’de önemli rollere çıktı. 1921’de ilk kez, 1924’te de artık dönmemek üzere ikinci kez Paris’e gitti. Raşit Rıza’mn daveti üzerine 1926’nm Ramazan ayında Fransız Tiyatrosu’nda oynamak için Türkiye’ye geldi; sezon bitince yine Paris’e döndü ve bir daha geri gelmedi. II. Dünya Savaşı yıllarını Londra’da geçirdi, 1946’da Fransa’ya döndü. 1981’de Toronto’da öldü.
Oynadığı oyunlarda baş kadın ve genç kız rollerine çıkardı. Vücudunun zarif görüntüsünü kullanarak hafif şehla gözlerinin getirdiği sakıncayı gidermesini bilmişti. Raşit Rıza ile çok uyumlu bir ikili oluşturmuşlardı. Osmanlı Tiyatrosu’nda sahneye çıkan Ermeni oyuncuların en yeteneklilerinden birisiydi.
• YAPITLAR (Oynadığı başlıca oyunlar); Çürük Temel, 1913; Bir Çiçek İki Böcek, 1917; Baykuş, 1917; Hisse-i Şayia, 1917; Binnaz, 1919; İlk Göz Ağrısı, 1921; Sekizinci, 1922.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi