Fatin Gökmen Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Fatin GÖKMEN, astronom ve matematikçi (Antalya, Akseki 1877-İstanbul 1955).

Mehmet Fatin Gökmen, 1877'de babasının kadılık yaptığı Rumeli'de doğdu. İlk eğitimini Akseki ve Alanya'da aldıktan sonra orta öğrenimini İzmir'in Bayındır kazasında tamamladı. Astronomi tutkusuyla İstanbul'a giden Gökmen, Sultan Selim Câmii Muvakkithânesi'nde dönemin Başmüneccimi olan Hüseyin Hilmi Efendi'nin yanında çalışarak astronomi ve takvim hazırlama usullerini öğrendi.

Siyasi ilgileri de olan Gökmen, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı. Dönemin ünlü şairi Mehmet Akif'in cemiyete katılmasına vesile oldu. Ancak, siyasi faaliyetleri nedeniyle bir süre tutuklandıktan sonra, II. Meşrutiyet'in ilanıyla birlikte ilgisini tamamen bilime yöneltti.

1904 yılında mektepten birincilikle mezun olduktan sonra çeşitli okullarda matematik öğretmenliği yaparak kariyerine başladı. Daha sonra astronomi ve olasılık hesabı dersleri vermek üzere mezun olduğu medresede görev aldı.


1909'da Dârülfünun Fen Medresesi'nde astronomi ve hisab-ı ihtimali (olasılık) müderrisliğine getirilen Gökmen, 1933 yılına kadar bu görevde bulundu. Bu süreçte yüzlerce öğrenci yetiştirdi ve bir dönem Fen Fakültesi dekanlığı yaptı. Türkiye'de modern astronomi eğitiminin temelini atmıştır.

1910'da Maarif Nâzırı Emrullah Efendi tarafından Rasadhâne-i Âmire'nin müdürlüğüne atanmasıyla Kandilli Gözlemevi'nin kuruluşunu sağladı. Yeniden kurulması istenen gözlemevinin yerini inceledikten sonra İcadiye Tepesi'nde kurma kararı aldı. Gözlemevinin faaliyete geçmesiyle birlikte meteorolojik çalışmalara başladı ve memleket saat ayarını gerçekleştirdi.

Fatin Gökmen'in araştırmaları bilim tarihi ve özellikle astronomi tarihi üzerine yoğunlaştı. Türk Takvimi, Eski Hitay Takvimi ve Eski Türklerde Hey'et ve Takvim gibi kitaplarında takvim konusundaki çalışmalarını topladı. Ayrıca, rubu tahtası gibi gözlem ve hesap araçlarını da incelediği Rubu Tahtası, Nazariyâtı ve Tersimi adlı bir eseri bulunmaktadır.

Politikaya olan ilgisi nedeniyle 1943 yılında gözlemevindeki görevinden emekliye ayrıldıktan sonra TBMM'de Konya milletvekili olarak görev yaptı. Ancak, bilim ve eğitime olan katkıları en belirgin yönüydü.

Fatin Gökmen, 7 Aralık 1955'te İstanbul'da vefat etti. Ancak, bilimsel mirası ve eğitimdeki katkıları hala yaşamaktadır. Anısına TÜBİTAK Hizmet Ödülü verilmiş ve adı Beykoz'da bir ilköğretim okulu ile Darüşşafaka'daki bir planateryuma verilmiştir.

Daha yeni Daha eski