HEIDER, Fritz (1896 – 2 Ocak 1988)
Avusturyalı psikolog. Geştalt yaklaşımını, toplumsal olguların ve kişilerin algılanmasına uygulamıştır.
Viyana’da doğdu. Graz Üniversitesi’nde öğrenim gördüğü sırada felsefe ve psikolojiye ilgi duydu. 1919’da doktorasını tamamladıktan sonra, bir yıl kadar uygulamalı psikoloji alanında çalıştı.Daha sonra Berlin Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde M.Werthei-mer ve W.Köhler’in derslerine devam etti. Onların, nesnelerin deneysel bir biçimde algılanmasından çok, zihinde biçimlendirilmesine ağırlık veren Geştalt psikolojisi yaklaşımını benimsedi.
1927’de Hamburg Üniversitesi’nde W.Stern’in asistanı oldu. Daha sonra ABD’nin Massachusetts Eyaleti’nde, Northampton’daki Smith College’a giderek, Geştalt psikolojisi dalında araştırmalar yapan K.Koffka ile birlikte çalıştı. Aynı dönemde Clarke Sağırlar Okulu’nda sağırların psikolojisine ilişkin araştırmalar yaptı. 1947’de Kansas Üniversitesi’ne giden Heider, çalışmalarını Cornell, Oslo ve Duke üniversitelerinde sürdürdü.
Heider en önemli çalışması olan The Psychology of InterpersonalRelations (“Kişiler Arası İlişkiler Psikolojisi”) adlı kitabında, Gestaltçı psikologlar tarafından geliştirilen fiziksel nesnelerin algılanmasına ilişkin yasaları, toplumsal olguların ya da kişilerin algılanmasına ilişkin yasalara uyarlamış, nesnelerin ve kişilerin algılanmasını birleştirmiştir.
Sosyal psikolojideki tutarlılık kuramlarının ilki olan denge kuramını geliştiren Heider’e göre, kişiler arası ilişkiler psikolojik düzeyde belirli bir dengenin oluşturulmasına yönelik olarak gelişir. Kişi başkalarını değerlendirirken kendi açısından belirli bir tutarla-lık içinde davranmak ister. Heider düşüncelerini büyük ölçüde günlük gözlem ve deneylerden ve yazınsal örneklerden yola çıkarak geliştirmiştir. 1960’lardan sonra sosyal psikolojide etkin olan tutarlılık kuramlarının en önemlilerinden biri olan denge kuramı, bu alandaki gelişmelere katkıda bulunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): The Psychology of Interpersonal Relations, 1958, (“Kişiler Arası İlişkiler Psikolojisi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi