BENN, Gottfried (1886-1956)
Alman şair ve denemeci. Ekspresyonizm (Dışavurumculuk) akımının önde gelen temsilcilerindendir.
2 Mayıs 1886’da doğdu. Bir Protestan papazının oğlu olarak Kuzey Almanya’da kırsal çevrede yetişti. Babasının yönlendirmesiyle başladığı teoloji öğrenimini yarıda bırakarak Berlin’de askeri tıp öğrenimi gördü. Askeri birliklerde çalışmaya başladıysa da sağlığı bozulduğu için görevini bırakıp Berlin’in işçi mahallelerindeki hastanelerde ve Amerika’ya giden gemilerde görev aldı. I. Dünya Savaşı sırasında sağlık görevlisi olarak Belçika’nın işgaline katıldı. Savaş boyunca Brüksel’de hapishane ve genelevlerde doktorluk etti. Savaş sonrasında Berlin’de serbest olarak çalıştı. Önceleri umutla karşıladığı Nazi rejimiyle geçinemeyince, yeniden askeri doktorluğa döndü. 1938’den sonra Naziler yapıtlarına yayım yasağı koydu. Bu yayım yasağı, 1945’te Müttefikler’in gelmesinden sonra da Benn’in eskiden Nazi yanlısı bir tutum içinde bulunmuş olması nedeniyle, bir süre daha yürürlükte kaldı. 1948’den başlayarak şiirleri geniş ilgi gördü ve yapıtları tümüyle yayımlandı. 1951 yılında Darmstadt’daki Dil ve Şiir Akademisi’nin Büchner Ödülü’nü kazandı. 1 Temmuz 1956’da, 70 yaşında, Berlin’de öldü.
Tıp öğrenimini tamamlarken yazdığı bilimsel bir yazı ile Berlin Tıp Fakültesi’nin birincilik ödülünü de kazanan Benn, ilk şiirlerini 1912 yılında Morg adı altında yayımladı. Şiirlerinde görev yaptığı yoksul ortamları, mesleğinde karşılaştığı irkiltici görüntüleri yansıtmasıyla dikkati çekti. I. Dünya Savaşı öncesinde Almanya’da egemen olan Ekspresyonist akımın Staedler, Heym, Lasker-Schüler gibi temsilcileriyle birlikte değerlendirildi. 1917’de şiirlerini toplu olarak Fleisch (“Et”) başlığı altında yayımladı. 1932’de Prusya Sanatlar Akademisi’ne kabul edildi.
Sanatı toplumsal gelişme ve çatışmaların ötesinde ve yaşamı dışlayarak salt üslup kaygısıyla değerlendirmesi, kendisiyle ilgili eleştirilerin odak noktasını oluşturur. Benn, sanat yapıtlarının tarihsel olarak etkisiz ve pratik sonuçlara ulaşmayan nitelikte bulunduğunu savunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Morg, 1912; Fleisch, 1917, (“Et”); Statische Gedichte, 1948, (“Durağan Şiirler”); Doppelle-ben, 1950, (“İkili Yaşam”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi