BİALIK, Hayyim Nahman (1873-1934)
Yahudi şair, yazar ve editör. Yahudi mistisizmini yansıtan yapıtlarıyla çağdaş İbrani edebiyatının önde gelen şairlerinden biri olarak tanınmıştır.
9 Ocak 1873’te Ukrayna’nın Radi köyünde doğdu. Küçük yaşta yetim kaldı, dindar ve bilgili bir kişi olan büyükbabası tarafından yetiştirildi. Yahudiler’in kanun ve tefsir kitabı olan Talmud ve öbür Yahudi klasikleri üzerine aldığı ilk eğitimden sonra kısa bir süre Volozhin’deki Yahudi Akademisi’ne devam etti. Şiir yazmaya bu yıllarda başladı. 1891 ’de çağdaş İbrani edebiyatının merkezi olan Odesa’ya gitti. Çalışmalarına destek olan Yahudi yazar ve düşünür Ahad H’am ile yaşam boyu süren dostlukları bu dönemde başladı. “Ha-Matmid” (“Talmud Öğrencisi”) adlı şiirinin Ahad H’am’ın editörü olduğu Haşiloah adlı dergide yayımlanmasından sonra şair olarak tanınmaya başladı. 1903’te aynı derginin editörlerinden biri oldu. Rus Devrimi’nden sonra, 1921’de SSCB’den ayrılarak Almanya’ya gitti. Berlin’ de Dvir adlı bir yayınevi kurdu, Yahudi edebiyatının önemli yapıtlarını yayımladı. 1924’te Filistin’e yerleşti. 4 Temmuz 1934’te, Viyana’da öldü.
Yahudi halkının özlemlerini dile getiren şiirleriyle tanındı. “Ha-Matmid” adlı şiirinde kendini dini klasikleri incelemeye adamış bir öğrencinin modern dünyayla arasındaki uyumsuzluğu konu alarak Yahu-diler’in kültürel sorunlarını tartışır. 1903’te Kişinev’ deki Yahudi katliamı üzerine yazdığı şiirleri çağdaş. İbrani şiirinin hüzün ve öfke dolu örnekleri arasındadır. “Be’Ir heharega” (“Katliam Şehri”) gibi şiirlerinde katliamın dehşeti kadar Yahudiler’in çaresizliği kabullenen edilgen tavırlarını da vurgular. En tanınan şiirleri “Metey midbar” (“Yabandaki Ölüler”) ve “Ha-Berekha” (“Göl”) adlı destanlarının parçalarıdır.
Yahudi klasiklerinin ve Yahudi mistisizminin etkileriyle dolu şiirleriyle Bialık, bir yandan gettolarından ayrılarak yeni bir yaşantı arayışı içinde olan Yahudiler’in sorun ve özlemlerini dile getirmiş, öbür yandan ise ölü bir dil savılan Ibranice’nin çağdaş bir şiir diline dönüşmesine katkıda bulunmuştur. Şairliğinin yanı sıra, Seferha-Aggada (“Aggada Kitabı”) adlı geleneksel Yahudi efsane ve hurafelerini derlemiş, Yahudi Kanun Kitabı Mişna’mn modern bir yorumunu yapmış, Don Quixote, Wilhelm Teli gibi Avrupa klasiklerini İbraniceye çevirmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Şiir: Kol sırım, 1926, (“Bütün Şiirleri”). Derleme: Sefer ha-Aggada, 1907/1908-1910/ 1911, (“Aggada Kitabı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi