BARBUSSE, Henri (1873-1935)
Fransız şair, roman ve biyografi yazarı. I. Dünya Savaşı anılarını işlediği savaş aleyhtarı romanlarıyla tanınır.
17 Mayıs 1873’teAsnieres’te doğdu. Çocukluğunun bir bölümü İngiltere’de geçti. 1914’de 40 yaşını aşmış olmasına ve tüberkülozlu olmasına karşın gönüllü olarak Fransız ordusuna katıldı. Kendi isteği üzerine cephede görevlendirildi. Savaşlardaki başarılarından ötürü üç kez kahramanlık nişanı aldı. Sağlık durumunun kötüleşmesi üzerine 1917’de ordudan terhis edildi. Ordudan ayrıldıktan sonra savaş aleyhtarı olarak birçok uluslararası barış örgütünde çalıştı. 1935’te Üçüncü Enternasyonal’in yedinci kongresine delege olarak katıldı. 30 Ağustos 1935’te son yıllarını geçirdiği SSCB’de zatürreeye yakalanarak öldü.
Barbusse edebiyat yaşamına 1895’te yayımlanan Pleureuses (“Ağlayan Kızlar”) adlı şiir kitabıyla başladı. Şiirlerinde simgeci bir dil kullanan şair, roman çalışmalarında doğalcı bir anlatım benimsedi. İlk romanı Les Suppliants’ı (“Ricacılar”) 1903’te yazdı. Bunu 1908’de L’Enfer (“Cehennem”) adlı romanı izledi. Barbusse’ün uluslararası bir ün kazanması başyapıtı Le Feu: journal d’une escoude (Ateş) ile oldu. Bu savaş romanında, siperlerdeki Fransız askerlerinin yaşantılarını bütün ayrıntılarıyla ve gerçekçi bir üslupla anlatır. Savaşı hazırlayanların değil, savaştan kazanacak hiçbir şeyi olmayan askerlerin açısından bakarak savaşı eleştirir. Gönüllü olarak savaşa giden bir yazar olarak, savaş aleyhtarı görüşlerini kendi yaşadıklarıyla birleştirerek işlemiştir. 1917’de Goncourt Edebiyat Ödülü’nü alan bu roman, aynı yıl içinde İngilizce’ye çevrilmiş ve ABD’de üst üste yedi kez basılmıştır.
Savaşın dehşeti ve yol açtığı yıkıntılar daha sonraki döneminde Barbusse’ü bir bütün olarak toplumu eleştirmeye götürmüş, savaş aleyhtarı çalışmalarını sol siyasal bir tutum içinde sürdürmüştür. 1919’da yayımlanan Clarte (Aydınlık) adlı romanı ile Barbusse’ün yapıtlarında siyasal yönelişinin ağırlık kazandığı ve zaman zaman edebi kaygıların önüne geçtiği görülür.
Barbusse romancılığının yanı sıra, biyografi yazarı olarak da tanınır. Lenine (1934) ve Staline (1935) son dönem biyografileri arasındadır. Bu biyografiler savaşın yıkıntılarını yaşayan ve SSCB’ye ümitle bakan bir yazar kuşağının iyimserliğini yansıtır.
• YAPITLAR (başlıca): Şiir: Pleureuses, 1895, (“Ağlayan Kızlar”). Roman: Les Suppliants, 1903, (“Ricacılar”); L’Enfer, 1908, (“Cehennem”); Le Feu: journal d’une escoude, 1916, (Ateş); Clarte, 1919, (Aydınlık) ; Les Enchainements, 1925, (“Zincirlenişler”). Öykü: Nous autres, 1914, (“Biz Diğerleri”). Biyografi: Meissonier, 1912; Jesus, 1927; Zola, 1932, Lenine, 1934; Staline, 1935.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi