BALABAN, İbrahim (1921)
Türk ressam. Naif resmin temsilcilerindendir.
Bursa’nm Seç köyünde doğdu. 1931’de köyünün üç sınıflı ilkokulunu bitirdi. İlkokuldan sonra okuma olanağı bulamadı. Öldürme suçundan 16 yaşında girdiği cezaevinde Nâzım Hikmet’in desteğiyle resme başladı. 1950 genel affında cezaevinden çıktı. 1953’te İstanbul Fransız Konsolosluğu salonunda ilk resimlerini sergiledi. 1959’da altı arkadaşı ile toplumsal gerçekçi görüş doğrultusunda “Yeni Dal” grubunu kurdu. Bu grubun 1961’de açtığı ikinci sergi kovuşturmaya uğradı. Balaban ve arkadaşları bir süre tutuklu kaldılar.
1979-80’-de Almanya ve Hollanda’da yaşadı.
Bugüne kadar ikibinden fazla tablo ve bunun birkaç katı desen üretti; kendisi aynı zamanda yazar olup, yayınlanmış 11 adet kitabı bulunmaktadır.
Ressam, son olarak desen çalışmalarını 2005’te İstanbul’da sergilemiştir. Bu desenler Balaban-Yaşamın Çizgileri / Desenler (Remzi Oğuz Yılmaz) kitabında toplanmıştır.
1990’da yayınlanan İbrahim Balaban-yaşamı sanatı anılar yankılar (Ahmet Köksal) kitabından sonra; resimlerini içeren Balaban-Yaşantının İzdüşümü (Zafer E. Bilgin) 2008’de yayınlanmıştır. Hasan Nazım Balaban ve Zafer E. Bilgin tarafından hazırlanıp 2009’da yayınlanan Balaban-Bir Ressam Yunus Emre kitabı kendisi hakkında yayınlanmış şiir, yazı, makele, kitap ve ansiklopedilerden derlenmiş yazıların toplandığı bir başvuru kitabıdır.
Hapiste birlikte yattığı Nazım Hikmet de, onun “Bahar”, “Mapushane Kapısı” ve “Harman” tabloları için birer şiir yazmıştır.
Resminin kişilerini, renklerini, biçimini, içeriğini köy yaşamında bulan Balaban’ın tüm tutkuları köyüne, köyünün kişilerine yöneliktir. Kendine özgü resim diliyle kırsal kesimin insanlarının yaşantılarını yansıtır. 1950’den sonra yaptığı resimlerde köyden kente göç sorunlarını, Anadolu halk masallarındaki tipleri anımsatan figürler ve düşsel bir yorumla ele almıştır. Saban başında toprakla çekişen köylüler, öküzler, buğday yığınları, devedikenleri resimlerine konu olmuştur. Tablolarının kuruluşunda çizgi ve renk düzeni olarak Türk halk nakışlarından yararlanır. Göze hoş gelen tatlı renklerin egemen olduğu çocuksu kompozisyonlarında grafik kurgulu planlar, kaligrafik ve geometrik bir düzenleme ve istif vardır.
Mart 2008 de vizyona giren Reis Çelik’in yönetmenliğini yaptığı “mülteci” filminde “Bülbül hoca” rolüyle yer almıştır. İkinci evliliğinden iki erkek, bir kız çocuğu ve beş torunu vardır. 1955 doğumlu oğlu Hasan Nazım Balaban da kendisi gibi ressamdır.
• YAPITLAR (başlıca): Resim: 1937’de Kendim, 1961; Alın Yazısı, 1961; Hapishane Duvarı, Hapishane Kapısı, 28 Nisan 1960; Deccal, Tarlada Deccal, 1962; Ters Koşulan Öküzler, 1962; 6. Harman; 7. Harman; Harman Zamanı; Ekin Biçenler; Ekin Biçenler 3; Kağnı, Dombay ile Korkuluk; Su içen; Kerpiç Kesen; Ekin Tarlası; Gurbetten Çıkış 1; Gelin Alayı 2; Göçte Konaklayanlar; Beş Çocuklu Ana, 1980; Dağdan Su Getiren Kadın, 1980.
Kitapları
- Balaban (1962)
- İz (1965)
- Şair Baba ve Damdakiler (Anı-Roman 1968)
- İzdüşümü (1969)
- Dağda Duruşma (Roman-1990)
- Kalıba Sığmayanlar(Roman-1997)
- Nazım Hikmet Ve Biz (1998)
- Avrupa’da Dolaşanlar (Gezi Notları-1999)
- Tahliyeci Yusuf(Hikayeler-2000)
- Tek Bıyık (Hikayeler-2002)
- Nazım Hikmet’le Yedi Yıl (2003)
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi & vikipedi