BOGARDUS, James (1800-1874)
ABD’li mühendis ve tasarımcı. Yapılarda dökme demir yapı öğeleri kullanımının öncülüğünü yapmıştır.
14 Mart 1800’de New York’ta Catskill’de doğdu. Düzensiz bir eğitim gördü. On dört yaşında, bir sanatçının yanına çırak olarak girdi. Daha sonra New York’a gitti. 1828’de yaptığı kronometreli bir saat ile New York Fuarı’nda Buluş Ödülü’nü kazandı. 1830’da geliştirdiği, pamuk eğirme makinelerinin verimini artıran bir mekanizma uzun yıllar kullanıldı. Buluşları arasında hep sivri kalan bir kurşun kalem, pul basmak için bir baskı makinesi, deniz derinliğini ölçen bir aygıt da vardı. Geçimini patentlerinin gelirleriyle sürdürdü. 1836’da İngiltere’ye gitti.
Mektupların damgalanmasını kolaylaştıran bir makine ve çok gelişmiş bir oyma makinesi yaparak İngiliz hükümetinin koyduğu bir ödülü kazandı. Daha sonra ABD’ye dönüp inşaat alanında çalışmaya başladı. 13 Nisan 1874’te New York’ta öldü.
Bogardus en önemli buluşunu yapı teknolojisi alanında yapmıştır. Yapılarda taşıyıcı olarak,duvarların yerine dökme demirden bir iskelet kullanmayı ilk kez o uygulamıştır. 1848’de New York’ta yaptığı beş katlı bir fabrikadan sonra bu yöntemle ve önceden hazırladığı parçaları kullanarak ABD’nin çeşitli yerlerinde birçok yapı yapmıştır. Bogardus’un bu tür yapılarının en ünlüsü New York’ta 1854’te yaptığı Harper and Brothers yayınevidir. Yapının yüzünde, dökme demir taşıyıcı kolonların arasındaki açıklıkların bütünüyle camla kaplanması gibi yenilikçi bir tutumun yanı sıra, yine dökme demirden Rönesans taklidi kemerlerin de yer alması zamanın tarihselci mimarlık görüşü içinde yadırganmamıştır. Bogardus yapı alanında çalışmakla birlikte yaşamının sonuna değin yeni buluşlarını da sürdürmüştür.
• YAPITLAR (başlıca): Yapı: 5 katlı fabrika, 1848, New York; New York Dünya Sergisi yapısı için tasarım, 1853; Harper and Brothers Yayınevi, 1854, New York; Adams Express Yapısı, Washington; Birch Yapısı, Chicago; Public Ledger Yapısı, Philedelphia. Kitap: Cast Iron Buildings: Their Construction and Advantages, 1858, (“Dökme Demir Yapılar: Yapımları ve Avantajları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi