BELMONDO, Jean-Paul (1933)
Fransız sinema oyuncusu. Çağdaş Fransız sinemasının en gözde erkek oyuncularından biridir.
9 Nisan 1933’te, Paris yakınında Neuilly-sur-Seine’de, bir heykeltıraşın oğlu olarak dünyaya geldi. Paris Konservatuvarı’nda tiyatro öğrenimi gördü, ilk başarılarını kazanmadan önce uzun süre küçük kent tiyatrolarında oynadı. Sinemada küçük rollerde görünmüştü ama asıl ününe Godard’ın ilk sinema filmi olan A Bout de Souffle’deki (Serseri Âşıklar) rolüyle kavuştu. Bu filmde Bogart, James Dean ve benzeri sinema kahramanlarının karışımı olan bir gangsteri canlandırdı. Belmondo kısa zamanda Yeni Dalga’nın en gözde oyuncusu olup çıktı. Aynı yıl Marguerite Duras’mn romanından uyarlanan Peter Brook’un Moderato Carıtabile’sinde, De Sica’nm Italyan-Fran-sız ortak yapımı La Ciodara’sında başrol oynadı. 1961’de Andre Cayatte’in Leon Morin, Pretre ve Jean Luc Godard’m Une Femme est une Femme filmleriyle ününü sürdürdü. Belmondo önemli yönetmenlerin filmlerinde oynattıkları nitelikli bir oyuncu olmanın yanı sıra peşpeşe serüven filmleri çevirerek seyircinin çok tuttuğu bir oyuncu olmayı da başardı. Un nomee la Rocca, Cartouche, L’Homme d’Rio (Rio Macerası) bu türün en başarılı örneklerindendir.
Oyuncu 1965 yılında Godard’ın en önemli filmlerinden biri olan Pierrot le Fou’da A Bout de Souffle’deki rolünün daha karamsar bir çeşitlemesini oynadı. Bu rolüyle gene büyük bir başarı sağladı.
Belmondo’nun bundan sonraki rolleri gene serüven filmleriyle önemli yönetmenlerin yapımları arasında değişti durdu. Tendre W oy ou (1966) gibi serü-ven-güldürüler, Paris brûle-t-il} (1967) gibi büyük yapımlar, François Truffaut’nun La Sirene du Missis-sippi’si (1969) bu dönemde başrolünü oynadığı filmler arasındadır. 1970 yılında Alain Delon ile birlikte oynadığı Borsalino büyük bir başarı kazanınca Belmondo iyiden iyiye büyük yıldızlar arasına girdi.
Belmondo güçlü ve sevimli kişiliği, vurdulu kırdılı filmlerde olduğu kadar çağdaş yaşamdan tipleri canlandırmakla da başarı kazanmasıyla dikkati çeken çağımız sinema yıldızlarındandır.
2001’de geçirdiği felç nedeniyle film çalışmalarına ara verdi.
Yüzündeki benzersiz çapkın ifade, kurnaz gülümseme, espirili ama hüzünlü performansı ile sinemada değişik bir tipleme çizen Belmondo’nun bir özelliği de aksiyon filmlerinde hiç dublör kullanmamış olmasıdır. Tüm tehlikeli sahnelerde bizzat kendisi oynamıştır. Ancak 1985’te Hold-Up filminin çekimlerinde bir kaza geçirince bu prensipinden vazgeçmiştir.
Fransız sinemasında seçkin bir yer edinen Belmondo 1963 yılında “Fransız Oyuncular Birliği” başkanlığına seçildi. 1988’de Claude Lelouch’un yönettiği Itinéraire d’un Enfant Gaté‘teki rolü ile kendisine “En iyi oyuncu” dalında Fransa’nın César ödülü verildi ancak o ödülü geri çevirdi. Nedeni ise bu ödülün heykelciğini tasarlayıp kendi adını veren heykeltraş César’ın bir zamanlar Belmondo’nun heykeltraş olan babasının eserlerini karalamasıydı.
Belmondo Fransızların en büyük onur nişanı olan Legion d’Honneur ile ödüllendirildi.
Filmleri
- Molihre (1956)
- On Foot, on Horse, and on Wheels (1957)
- Les Copains du dimanche (1958)
- Sois belle et tais-toi (1958)
- Sunday Encounter (1958)
- Les Tricheurs (1958)
- Ein Engel auf Erden (1959)
- Les trois mousquetaire (1959)
- À double tour (1959)
- Serseri Aşıklar (À bout de souffle) (1960)
- The Big Risk (1960)
- Moderato cantabile (1960)
- Love and the Frenchwoman (1960) (segment “L’Adultère”)
- Trapped by Fear (1960)
- Charlotte et son Jules (1960)
- Rita (1960)
- Two Women (1960)
- The Lovemakers (1961)
- Kadın Kadındır (Une femme est une femme) (1961)
- Leon Morin, Priest (1961)
- Famous Love Affairs (1961) (segment “Lauzun”)
- Un nommi La Rocca (1961)
- Cartouche (1962)
- Un singe en hiver (1962)
- The Finger Man (1962)
- Beach Casanova (1962) (uncredited)
- The Shortest Day (1962)
- Banana Peel (1963)
- L’Ainé des Ferchaux (1963)
- Dragées au poivre (1963)
- Mare matto (1963)
- Rio Macerası (L’Homme de Rio) (1964)
- Cent mille dollars au soleil (1964)
- Backfire (1964)
- La Chasse à l’homme (1964)
- Weekend at Dunkirk (1964)
- Crime on a Summer Morning (1965)
- Çılgın Pierrot (Pierrot le Fou) (1965)
- Chinese Adventures in China (1965)
- Is Paris Burning? (1966)
- Tender Scoundrel (1966)
- The Thief of Paris (1967)
- Casino Royale (1967)
- Ho! (1968)
- The Brain (1969)
- Mississippi Mermaid (1969)
- Un homme qui me plaît (1969)
- Dieu a choisi Paris (1969)
- Borsalino (film) (1970)
- The Burglars (1971)
- Les Mariés de l’an II (1971)
- Docteur Popaul (1972)
- La Scoumoune (1972)
- L’Héritier (1973)
- Le Magnifique (1973) Şahane Serseri
- Stavisky (1974)
- Peur sur la ville (1975)
- L’Incorrigible (1975)
- Hunter Will Get You (1976)
- Body of My Enemy (1976)
- L’Animal (1977)
- Cop or Hood (1979)
- Deli Fişek (Le Guignolo) (1980)
- Le Professionnel (1981)
- Asların Ası (L’As des as) (1982)
- Danton (1983)
- The Outsider (1983)
- Les Morfalous (1984)
- Happy Easter (1984)
- Rufianes Y Tramposos (1984)
- Hold-Up (1985)
- The Loner (1987)
- Itinéraire d’un enfant gâté (1988)
- Stranger in the House (1992)
- Les Cent et une nuits de Simon Cinima (1995)
- Sefiller (Les Misérables) (1995)
- Désiré (1996)
- Half a Chance (1998)
- Peut-être (1999)
- Actors (2000)
- Amazon (2000)
- L’Aîné des Ferchaux (2001) TV
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi