BAEZ, Joan (1941)
ABD’li besteci ve şarkıcı. Amerikan folk müziği geleneğiyle başkaldırı müziği türünü birleştiren parçalarıyla tanınmıştır.
9 Ocak 1941’de New York’ta Staten Island’da doğdu. Doktor olan babasının işi nedeniyle çocukluğunun bir kısmı Bağdat’ta geçti. Boston Üniversite-si’nde oyunculuk öğrenimi gördü. Öğrencilik yıllarında kahvelerde gitar çalıp şarkı söylemeye başladı. 1959’da Newport müzik festivalindeki başarısıyla ABD çapında tanındı ve 1960’ta ilk plağını doldurdu. Çingene kökenli olan Baez, beyaz tenli olmayanların ABD’de karşılaştıkları zorlukları genç yaşlarda görmüş olmanın getirdiği bir duyarlılıkla siyah sorununa eğildi ve 1962’de ABD’nin güneyindeki siyah okullarında konserler verdi. 1963’te ABD’li şarkıcı Pete Seeger’ı kara listeye aldığı için Amerikan televizyonunun bir programına çıkmayı reddetti.
Baez’in savaş ve şiddet aleyhtarı görüşleri 1960’larda ABD’de yaygınlaşan insan haklan hareketi içinde gelişti. 1964’te, ABD hükümetinin anayasa ve insan haklarını çiğneyerek büyük çapta savaş harcamalarına gittiğini savunarak savaş vergilerini ödemeyi reddetti. 1965’te, Institute for The Study of Nonviolence’ı (Şiddete Karşı Çalışmalar Enstitüsü) kurdu. 1967’de Vietnam savaşı nedeniyle uygulanan zorunlu askerliğe karşı bir kampanya düzenledi ve bu nedenle tutuklanarak mahkûm oldu. 1968’de ABD’de insan hakları hareketinin önderlerinden olan David Harris’ le evlendi. 1970’lerde müzik çalışmalarına ağırlık vererek birçok kez ABD ve Avrupa turnesine çıktı, Vietnam Demokratik Cumhuriyeti’nde konserler verdi.
1960’ta plak çalışmalarına başlayan Baez’in 1965’te çıkardığı Farewell, Angelina adlı albümü uzun süre ABD listelerinde baş sıralarda yer aldı. Bundan sonra da, ağırlık verdiği siyasi etkinliklerinin yanı sıra, her yıl bir albüm hazırlamayı sürdürdü ve 1968’de çıkan Any Day Now adlı albümüyle altın plak aldı. 1972’de Vietnam savaşı sırasında ABD tarafından bombalanan Hanoi’ye gitti. Hanoi’deki deneyimlerinden yararlanarak hazırladığı Where Are Yon Now, My Son? Baez’in en önemli gördüğü yapıtları arasındadır. 1975’te çıkan Diamonds and Rust albümündeki aynı adlı şarkısı, şarkıcının ABD’ de liste başı olan parçaları arasında bütünüyle kendi ürünü olan ilk parçasıdır. Aynı yıl Bob Dylan’la birlikte turneye çıkan Baez’m 1976’daki Gulf Winds albümü ise, sadece kendi bestelerinden oluşan tek albümüdür. 1977’de çıkan Blouvin’ Away ve 1979’daki Honest Lullaby başarılı albümleri arasındadır.
Elliyi aşkın plağının yanı sıra, iki de özyaşam öyküsü yayımladı: “Daybreak” (Gün Doğumu), “And a Voice to Sing With” (Yürekten Kopup Gelen Ses adıyla Türkçeye de çevrildi). 1988 ve 1989 yıllarında İstanbul Festivali’ne katıldı.
1993’te verdiği Saraybosna Konseri ile, savaş sonrası konser veren ilk önemli sanatçı oldu.
2001’de Vanguard Records Firması 1960-1972 yılları arasındaki tüm uzun çalarlarını içerecek bir CD serisini oluşturmaya başladı. İki yıl sonra ise, bu çalışmanın uzantısı olarak, Universal Music Entrprises önceki seriden sonra 1976’ya değin çıkan parçaları başka bir CD serisinde topladı. Bu serilerin ikisi de, ek hediyeleri ve tüm geniş kapsamlı bilgileri de içerecek bir şekilde hazırlanmıştı.
2007 yılındaki 49’uncu yıllık Grammy Ödülleri Galası’nda, Baez’in Hayat Boyu Başarı (Lifetime Achievement Award) ödülüne layık görüldü. Bu ödül bilindiği üzere, Akademinin verdiği en büyük ödüldür.
Türkiye’de iyi tanınan Baez, 9 Temmuz 2004’te İstanbul, Cemil Topuzlu Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’ndaki konser verdi. Halen (2010) konserlerine devam etmektedir.
Baez’in ilk dönem parçalarında geleneksel baladlar ağırlıktadır. Daha sonraları siyasal başkaldırı türüne yönelmiş, zenci ve Latin Amerika folk müziğinden yararlanmıştır. Kendi besteleri dışında, Bob Dylan, Paul Simon, Kris Kristofferson ve John Lennon’ın bestelerini de seslendiren Baez’in üslubu değişik bir yorumdan çok berrak sesi ve pürüzsüz diksiyonu ile dikkati çeker. Baez, gerek folk müziği geleneğiyle başkaldırı müziği türünü birleştiren parçalarıyla, gerekse savaş aleyhtarı çalışmalarıyla 1960’lar ABD’sinde, Bob Dylan’la birlikte, barış ve insan hakları hareketinin bir simgesi olmuştur.
• YAPITLAR 1.Joan Baez, Part 1-2 – 1960 2.Joan Baez in Concert, Part 1-2 – 1962 3.Joan Baez/5, – 1964 4.Farewell Angelina, – 1965 5.Noël, – 1966 6.Joan, – 1967 7.Baptism: A Journey Through Our Time, – 1968 8.David’s Album, – 1969 9.One Day at a Time, – 1970 10.Carry It On – 1971 11.Come from the Shadows, – 1972 12.Where Are You Now, My Son?, – 1973 13.Gracias A la Vida, – 1974 14.Diamonds & Rust, – 1975 15.From Every Stage, – 1976 16.Blowin’ Away, – 1977 17.Honest Lullaby, 1979 18.Live -Europe ’83, – 1984 19.Diamonds & Rust in the Bullring, – 1988 20.Speaking of Dreams, – 1989 21.Play Me Backwards, – 1992 22.Ring Them Bells, – 1995 23.Gone from Danger, – 1997 24.Dark Chords on a Big Guitar, – 2003 25.Bowery Songs, – 2005 26.Ring Them Bells – 2007 Kitap: Daybreak, 1966; Corning Out (Davıd Harris ile), 1971.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi & vikipedi