HALİL PAŞA [Kayserili] ( ? -1629)
Osmanlı devlet adamı. Sadrazamlık ve kaptan-ı deryalık yapmıştır.
Doğum yılı bilinmemektedir. Kayseri’ye bağlı Zeytin köyünde doğdu, İstanbul’da öldü. Enderûn’da yetişti. 1596 Macaristan seferine III.Mehmed’in do-ğancıbaşısı olarak katıldı. Eğri ve Haçova savaşlarında bulundu. 1601’de yeniçeri ağalığına atandı. Celâli ayaklanmalarının bastırılmasında gösterdiği başarı üzerine kaptan-ı deryalığa getirildi. 1609’da Kıbrıs yakınlarında korsanlık yapan bir Malta filosu ile çarpıştı. 1610’da görevinden alındıysa da Kasım 1613’te ikinci kez kaptan-ı derya oldu.
Halil Paşa, 17 Kasım 1616’da sadrazamlığa getirildi. 15 Haziran 1617’de İran üzerine sefere çıktı. Van yakınlarında Kırım birlikleri ile buluşup Tebriz’e doğru yürüyüşe geçti. Öncü birliklerinin Pül-i Şikes-te’de yenilmesine karşın ilerlemesini durdurmadı. Osmanlı ordusu ile savaşmak istemeyen I.Abbas’ın barış istemi üzerine, İranlılar ile savaştan önceki durumu koruyan bir antlaşma yapıldı. Ancak, Osmanlı birliklerinin Pûl-i Şikeste’de yenildiği gerekçesi ile görevinden alman Halil Paşa, Üsküdar’da: bir zaviyede inzivaya çekildi. 1620’de yeniden kaptan-ı deryalığa getirildi. 1621’de, II.Osman’ın Lehistan seferi sırasında, Karadeniz’de yararlı hizmetleri görüldü. 1621’de görevinden alman Halil Paşa, dördüncü kez kaptan-ı derya olduysa da 1623’te Malkara’ya sürüldü. 1 Aralık 1626’da IV.Murad’ca ikinci kez sadrazamlığa getirildi. Abaza Haşan Paşa ayaklanmasında gösterdiği başarısızlık üzerine 1628’de sadrazamlıktan alındı.
Halil Paşa, özellikle kaptan-ı deryalık görevinde başarılı olmuş, Akdeniz’de Malta ve Sicilya, Karadeniz’de de Kazak korsanlarına karşı üstünlük sağlamıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi