BERİA, Lavrenti (1899-1953)
Gürcü asıllı SSCB’li siyaset adamı. Ülkesindeki polis örgütünün yöneticiliğini yapmıştır.
Lavrenti Pavloviç Beria 29 Mart 1899’da Gürcistan’ın Merkheuli kentinde doğdu. 23 Aralık 1953’te Moskova’da öldü. Gürcü bir çiftçinin oğluydu. Bakü’ de mühendislik öğrenimi görürken 1917’de Bolşevik Partisi’ne girdi. Azerbaycan ve Gürcistan’da parti çalışmalarına katıldı. 1921’de polis örgütü ÇEKA’nın Gürcistan bölgesi şefi oldu. On yıl sürdürdüğü bu görevi sırasında bölgedeki ulusal hareketlerin bastırılmasında önemli rol oynadı.
1931’de Gürcistan Komünist Partisi Birinci Sekreterliği’ne seçildi. 1934’te Sovyetler Birliği Komünist Partisi merkez komitesi üyesi oldu. Bu dönemde Kafkaslar’da kolektifleştirme çalışmalarına karşı gelişen direniş hareketlerinin bastırılmasıyla görevlendirildi.
1938’de Stalin tarafından kurulan içişleri Komiserliği’nin (NKVD) başına getirildi. 1930’lardaki “Büyük Tasfiye” olayını sonuca bağlamakla görevlendirildi. 1941 ’de Ulusal Savunma Yüksek Konseyi üyesi oldu. Aynı yıl içişleri ve devlet güvenliği bakanlıklarına atandı.
II.Dünya Savaşı yıllarında etkinliği artan Beria, salt iç güvenliği korumakla kalmayıp silah sanayiini denetlemekle de görevlendirildi. 1946’da Komünist Partisi’nin en yüksek organı olan Politbüro üyeliğine getirildi. Aynı yıl bakanlık görevlerinden ayrıldı. Ancak Bakanlar Kurulu’nda iç güvenlikle ilgili başbakan yardımcılığı görevinde kalarak polis örgütündeki ve ülke içi siyasetteki etkinliğini sürdürdü.
Mart 1953’te Stalin’in ölümünden sonra Molotov ve Malenkov ile birlikte Sovyetler Birliği’ni yönetmek üzere “Üçlü Yönetim” adı verilen grupta yer aldı. Ancak başta Kruşçev olmak üzere Politbüro’nun öbür üyeleri bu durumdan kaygılanarak aynı yılın Temmuzu’nda görevden alınarak tutuklanmasını sağladılar. Beria, daha sonra yargılanarak idam edildi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi