HİRSZFELD, Ludwig (1884-1954)
Polonyalı hekim, seroloji ve bakteriyoloji uzmanı. Kan gruplarına ilişkin çalışmalarıyla tanınmıştır.
5 Ağustos 1884’te Varşova’da doğdu, 7 Mart 1954’te Wroclaw’da öldü. 1902’de Almanya’daki Würzburg Üniversitesi’nde başladığı tıp öğrenimini 1907’de Berlin Üniversitesi’nde tamamladı. O yıl Heidelberg’deki Deneysel Kanser Araştırmaları Ens-titüsü’nde, 1911 ’de de Zürih Üniversitesinin Halk Sağlığı Enstitüsü’nde asistan olarak görev aldı. Sırbistan ordusunda seroloji ve bakteriyoloji danışmanı olarak katıldığı I.Dünya Savaşı’nm bitiminde Varşova’ya dönerek Polonya Serum Enstitüsü’nü kurdu, hemen ardından Devlet Halk Sağlığı Enstitüsü’nün başkanlığına getirildi. 1924’te bu enstitüde, 1931’de
Varşova Üniversitesinde profesörlüğe yükseltilen Hirszfeld, Polonya’nın Alman ordularınca işgali sırasında, Yahudi asıllı olduğu için öğretim görevinden uzaklaştırıldı. İki yıl Varşova’nın yoksul semtlerinde gözetim altında tutulduktan sonra 1943’te kaçmayı başardı, ama ülkesinden ayrılmadı. 1944’te, Polonya’ nın Alman işgalinden kurtulan bölümüne geçerek Lublin Üniversitesinin kuruluş çalışmalarına katıldı, ertesi yıl da Wroclaw Tıp Fakültesi’nin dekanlığını ve bugün kendi adını taşıyan Tıbbi Mikrobiyoloji Enstitüsü’nün başkanlığım üstlenerek ölünceye değin bu enstitüdeki öğretim ve yöneticilik görevini sürdürdü.
I.Dünya Savaşı yıllarında paratifonun etkeni Salmonella paratyphi C’yi (bugünkü adıyla Salmonel-la hirszfeldi) tanımlayan, belli yörelerde yaygın ve süreğen özellik gösteren guatr hastalığının nedenini iyot eksikliğine bağlayan Hirszfeld, özellikle kan gruplarını genetik, antropoloji ve hukuksal uygulamaları açısından değerlendiren öncü çalışmalarıyla tanınır. 1910’da, Landsteiner’in on yıl önce belirlediği kan gruplarının kalıtımsal özelliğini bulan Hirszfeld, bu bulguyu antropolojik açıdan inceleyerek kan gruplarının değişik ırklardaki dağılımını saptadı. Bu araştırmalarından doğan Pleiades kuramıyla, yaşamın başlangıcında yalnızca 0 grubunun var olduğunu, öbür üç grubun evrim süreci içinde büyük bir olasılıkla bu gruptan türediğini öne sürdü.
1940’larda Landsteiner ve Wiener’in “Rhesus” (Rh) faktörünü bulmalarından sonra Hirszfeld, çalışmalarını, daha çok anne ile çocuk arasındaki kan uyuşmazlığından ileri gelen düşüklerin ya da yeni doğmuş bebeklerde görülen ölümcül hemolitik kansızlıkların araştırılmasına adadı.
• YAPITLAR (başlıca): Konstitutionsserologie und Blutgruppenforschung, 1928, (“Yapısal Seroloji ve Kan Gruplarının Araştırılması”); Les groupes sanguines, Leurs applications â la biologie, a la medetine et au droit, 1938, (“Kan Gruplan, Biyoloji, Tıp ve Hukuktaki Uygulamaları”); Historia jednego zycia, 1945, (“Yaşamöyküm”); Probleme der Blutgruppenforschung, (ö.s.), 1960, (“Kan Grubunun Araştırılmasındaki Sorunlar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi