BRANDO, Marlon (1924 – 1 Temmuz 2004)
ABD’li sinema oyuncusu. Doğal oyun tarzı ile 1950’lerde geçerli olan kalıplaşmış tip anlayışını kökünden değiştirerek Amerikan ve dünya sinemasında benzersiz bir yer kazanmıştır.
3 Nisan 1924’te Nebraska’da, kültürlü bir orta sınıf ailesinin oğlu olarak dünyaya geldi. Minnesota Askeri Akademisi’nden atıldıktan sonra çeşitli tiyatro okullarında öğrenim gördü ve çeşitli topluluklarda oynadı. İlk büyük başarısını 1947’de, Tennessee Williams’ın A Streetcar Named Desire (Arzu Tramvayı) oyununun Broadway’daki sahnelenişinde kazandı. Üyesi bulunduğu Actor’s Studio’nun oyunculuk anlayışını sinemaya ilk uyarlayan oyuncular arasına girdi. 1950’de ilk filmi The Men’i (“Erkekler”) çevirdi.Bunu Streetcar’ın sinema uyarlaması izledi. Arka arkaya çevirdiği Viva Zapata, Julius Caesar, On The Water-front (Rıhtımlar Üzerinde) ile ününü sağlamlaştırdı. Bu filmlerin sonuncusundaki oyunuyla çeşitli ödüllerin yanı sıra Oscar da kazandı.
Brando 1950’ler boyunca perdede ve özel yaşamında çocuksu ama güçlü kişiliği, toplumsal yaşamda ise her türlü kurumsallaşmaya karşı çıkmasıyla tanındı.
1959’da kendi film şirketini kurdu. 1961’de yönetmenlik yaptığı tek film olan One-Eyed Jacks (Aşk ve İntikam) piyasaya çıktı. Bu filmin kazanç sağlayamaması, Brando’nun geçinilmesi zor bir kişiliği olması, 1960’lardaki rollerinin yeteneğine uygun düşmeyen görece basit roller olması nedeniyle bir ara ünü azaldı. Ama 1972 yılında birbirinden çok değişik iki filmdeki olağanüstü başarısı Brando’yu gene ilgi odağı haline getirdi. Bunlardan The Godfather’da (Baba) yaşlı bir Mafia şefini, Ultimo Tango a Parigi’ de (Paris’te Son Tango) ise orta yaşın sınırlarında bir erkeği, “Paris’te bir Amerikalı” tipinin çağdaş bir çeşitlemesini oynadı. Bir Oscar Ödülü daha kazandıysa da desteklediği Kızılderili davasına ilgiyi çekmek için bu ödülü almadı. Son yıllarda Apocalypse Now (Kıyamet) gibi büyük yapımlarda küçük ama etkileyici rollerde gözükmeyi yeğledi.
Uzlaşmaz, başkaldırıcı ve renkli kişiliğiyle yaşadıkları dönemin ruhunu yansıtan ve kültürel birer prototip olmayı başaran az sayıda oyuncudan biridir.
Filmleri
- The Men (1950)
- İhtiras Tramvayı (film) (1951)
- Viva Zapata! (1952)
- Julius Caesar (1953)
- The Wild One (1953)
- Rıhtımlar Üzerinde (1954)
- Désirée (1954)
- Guys and Dolls (1955)
- Operation Teahouse (1956) (kısa metraj)
- The Teahouse of the August Moon (1956)
- Sayonara (1957)
- The Young Lions (1958)
- The Fugitive Kind (1959)
- One-Eyed Jacks (1961) (aynı zamanda yönetmeni)
- Mutiny on the Bounty (1962)
- The Ugly American (1963)
- Bedtime Story (1964)
- Morituri (1965)
- The Chase (1966)
- Batıda Vuruşanlar (1966)
- Meet Marlon Brando (1966) (kısa metraj)
- A Countess from Hong Kong (1967)
- Parıltılı Gözler (1967)
- Candy (1968)
- The Night of the Following Day (1968)
- İsyan (1969)
- King: A Filmed Record… Montgomery to Memphis (1970) (belgesel)
- The Nightcomers (1972)
- Baba (1972)
- Last Tango in Paris (1972)
- The Missouri Breaks (1976)
- Raoni (1978) (belgesel) (sunucu)
- Superman (1978)
- Apocalypse Now (1979)
- The Formula (1980)
- A Dry White Season (1989)
- The Freshman (1990)
- Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse (1991) (belgesel)
- Christopher Columbus: The Discovery (1992)
- Don Juan DeMarco (1995)
- The Island of Dr Moreau (1996)
- The Brave (1997)
- Adaletin Nefesi (1998)
- The Score (2001)
- Süpermen Dönüyor (2006) – Ölümünden sonra yayınlanmış, arşiv görüntülerinden Jor-El karakteri kullanılmıştır
- Superman II: The Richard Donner Cut (2006) – Ölümünden sonra yayınlanmış, arşiv görüntülerinden Jor-El karakteri kullanılmıştır
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi