BELGE, Murat (1943)
Türk eleştirmen, yazar ve çevirmen. Batı dünyasındaki çağdaş kuramsal gelişmeleri düşünce dünyamıza aktarmaya çaba göstermiştir.
16 Mart 1943’te, Ankara’da doğdu. Gazeteci Burhan Belge’nin oğludur. 1962’de Ingiliz Erkek Lisesi’ni bitirdi. Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde yaptı. 1966’da bitirdiği bölüme asistan olarak girdi. İngiltere’de Sussex Üniversitesi’nde İngiliz edebiyatı üzerine çalışmalar yaptıktan sonra, 1969’da doktorasını verdi. 1972’de gizli siyasal eylemlere katıldığı savıyla tutuklanarak iki yıl cezaevinde kaldı. 1974’te tahliye edilip İstanbul Edebiyat Fakül-tesi’ndeki görevine döndü. 1980’de doçent oldu, 1981’de ise üniversiteden istifa etti. 1970 yılında yayımlanmaya başlayan Halkın Dostları dergisinin kurucularmdandı. 1975-1980 yılları arasında çıkan Birikim dergisinin ise kurucu ve yöneticilerindendi.
1981’de YÖK yasasının çıkmasından sonra üniversiteden ayrıldı. Demokrat ve Cumhuriyet gazetelerinde yazılar yazdı. 1983’te Yeni Gündem dergisinin ve İletişim Yayınları’nın genel yayın yönetmenliğini üstlendi. Yeni Gündem dergisinde bir dönem Sadık Özben takma adıyla mizah yazıları yazdı.
İlerleyen yıllarda İstanbul’un tarihi bölgelerinde, Boğaziçi’nde düzenlediği kültür turlarıyla tanındı; yemek ve mutfak kültürü ve gezilerine ilişkin kitaplar, bir gezi rehberi ve popüler tarih kitaplarına imzasını attı. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Türkiye’nin ilk Karşılaştırmalı Edebiyat bölümünün bölüm başkanlığını kurulduğu yıl olan 1996’dan beri sürdürmekte ve bölümde edebiyat dersleri vermeye devam etmektedir. 24 Mayıs 2008’e kadar köşe yazılarını sürdürdüğü Radikal gazetesinden ayrılıp, Taraf gazetesinde yazmaya başladı. Açık Radyo’da ve NTV’de yayınlanan Gerçek Orada Bir Yerde programlarında yer aldı. Helsinki Yurttaşlar Derneği’nin aktif üyelerinden biridir. Halen Taraf gazetesinde yazarlık yapmaktadır.
Edebiyat çalışmalarına 1964 yılında Yeni Dergi’ de yayımlanan çevirileriyle başladı. Aynı dergide “Bilinç Akımı”, “Faulkner”, “joyce” gibi özel sayıların editörlüğünü yaptı. Yine Yeni Dergi, Papirüs ve Halkın Dostları dergilerinde çıkan eleştirileriyle bilgili, tutarlı, aydınlık anlatımlı bir edebiyat adamı olarak ilgileri üstüne çekti. Birikim dergisindeki yazılarında toplumsal, siyasal konulara, kuramsal araştırmalara ağırlık verdi. Politika, Cumhuriyet, Demokrat, Milliyet gazeteleriyle Milliyet Sanat Dergisi’nde güncel yaşamın kültür alanına yansıyan değerleri, değişmeleri üzerine ilginç yazılar yazdı. Çeviri alanında ise, Faulkner ve Joyce gibi “çevrilmesi güç” kabul edilen yazarların yapıtlarını dilimize kazandırdı.
Murat Belge Birikim dergisindeki yazıları, tartışmalarıyla, editörlüğünü yaptığı kitaplarla, Batı dünyasının çağdaş Marxist yazar ve düşünürlerinin kuramsal çalışmalarını Türkiye aydınlarının ilgisine sundu, tartışmalara ortam hazırladı. Türk kültürünün yaygın
ama derinliğine inilmemiş konularına, sorunlarına eğilerek, bunları çağdaş bilgilerin ışığında yeniden ele alıp ayrıntılarıyla inceledi.
Kitapları
- Tarihten Güncelliğe (1983)
- Sosyalizm, Türkiye ve Gelecek (1989)
- Marksist Estetik: Christopher Caudwell Üzerine Bir İnceleme (1989)
- The Blue Cruise (1991)
- 12 Yıl Sonra 12 Eylül (1992)
- Türkiye Dünyanın Neresinde? (1992)
- İstanbul Gezi Rehberi (1993)
- Türkler ve Kürtler: Nereden Nereye? (1996)
- Boğaziçi’nde Yalılar ve İnsanlar (1997)
- Edebiyat Üstüne Yazılar (1998)
- Tarih Boyunca Yemek Kültürü (2001)
- Başka Kentler, Başka Denizler (2002)
- Yaklaştıkça Uzaklaşıyor mu? / Avrupa Birliği ve Türkiye (2003)
- Osmanlı’da Kurumlar ve Kültür (2005)
- Linç Kültürünün Tarihsel Kökeni: Milliyetçilik (2006)
- Başka Kentler, Başka Denizler 2 (2007)
- Genesis ‘Büyük Ulusal Anlatı’ ve Türklerin Kökeni (2008)
- Sanat ve Edebiyat Yazıları (2009)
- Başka Kentler, Başka Denizler 3 (2011)
- Militarist Modernleşme Almanya, Japonya ve Türkiye (2011)
Çevirileri
- Martin Chuzlewitt, Charles Dickens
- Döşeğimde Ölürken, Ağustos Işığı, Ayı, William Faulkner
- Dublinliler, Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi, James Joyce
- 1844 Elyazmaları, Karl Marx
- Bir Zamanlar Europa’da, John Berger
- Hegel, W.T. Stace
- Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, Leo Huberman
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi & vikipedi