BENGİSU, Naci (1901-1978)
Türk göz hastalıkları hekimi. Türkiye’de göz cerrahisinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
İstanbul’da doğdu. Vefa Lisesi’nde ortaöğrenimini bitirdikten sonra 1924’te İstanbul Tıp Fakültesinden diplomasını aldı. Aynı yıl Gülhane Tıp Akademisi’nin göz hastalıkları bölümünde staja başladı. İki yıl kadar çeşitli ilçelerde hükümet doktorluğu yaptıktan sonra 1927’de Gureba Hastanesi’ne asistan olarak alındı. 1931’de kuruluşunda görev aldığı Siirt Devlet Hastanesi’nin başhekimliğine atandı. 1934’e değin sürdürdüğü bu görevin yanı sıra aynı hastanenin göz hastalıkları kliniğinde de çalıştı.
1933’teki üniversite reformunda, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki göz hastalıkları kliniğinin başına Türkiye’de görevli Alman hekimlerden Prof. Igersheimer getirilmişti. 1935’te aynı bölümde Igersheimer’in asistanlığına getirilen Bengisu, 1937’de doçent, 1942’de profesör, 1952’de de ordinaryüs profesör oldu.
27 Mayıs 1960’ı izleyen günlerde, Milli Birlik Komitesi kararınca üniversitedeki görevlerinden uzaklaştırılan 147 öğretim üyesi arasında bulunan Bengisu, 1963’te İstanbul Üniversitesi’ne döndü ve 1973’te göz hastalıkları kürsüsünden emekliye ayrıldı.
Türkiye’de 19. yy’m sonlarında Askeri Tıbbiye’ de ilk göz hastalıkları kliniğinin kurulmasıyla başlayan göz hekimliğinin o dönemdeki en önemli sorunu trahomdu. Özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında Güneydoğu illerinde giderek yaygınlaşan trahoma karşı 1925’lerde büyük bir savaş açılmıştı. Bengisu da hükümet doktorluğu yaptığı o yörede trahom savaşında etkin bir rol oynamıştı. Ayrıca İstanbul Universitesi’ndeki görevi sırasında Hulusi Behçet’in incelediği, o güne değin tanımlanamamış bir hastalığın gözdeki belirtilerini araştırarak Behçet hastalığının tanımlanmasına yardımcı oldu. Bu tür çalışmalarının yanı sıra, Bengisu’nun göz hekimliğinde en çok emek verdiği konu keratoplasti, ağtabaka ayrılması gibi göz cerrahisi alanında olmuştur. Ağtabakanm (retina) yırtılarak damar tabakadan ayrılması (dekolman), yalnız cerrahi yoluyla tedavi edilebilen bir göz hastalığıydı, ancak Türkiye’de o güne değin uygulanamıyordu. Bu ameliyatın yapılabilirliğini kanıtlayarak ve öğrencilerini yüreklendirerek Türkiye’de ilk uygulamaları başlatan Bengisu, 1946’da bu çalışmaları nedeniyle, Kızılay’ın verdiği Sarar Ödülü’nü aldı. Saydam tabaka sertleşmesinde bu dokunun çıkarılarak yerine ölü gözünden alınmış sağlıklı dokunun aşılanmasının (keratoplasti) öncülüğünü de Türkiye’de gene Bengisu yapmıştır. 9 Eylül 1978’de İstanbul’da ölmüştür.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi