BARRAS, Paul (1755-1829)
Fransız siyaset adamı. Robespierre’e karşı Thermidor darbesini gerçekleştirenlerdendir.
30 Haziran 1755’te, Fransa’da Provence iline bağlı Fox-Ampoux’da doğdu, 29 Ocak 1829’da Chail-lot’da öldü. Vikont unvanını taşıyordu. Krallık ordusunda yüzbaşı rütbesiyle görev yaptı, Hindistan seferine katıldı. Daha sonra ordudan ayrıldı; Fransız Devrimi sırasında Bastille’in alınmasında bulundu. Orleans Yüksek Mahkemesi’nde jüri üyesi olarak yer aldı. Daha sonra Var’dan Konvansiyon üyesi seçildi. Bu mecliste Montanyarlar’ın safında yer alarak kralın ölüm cezasına çarptırılmasından yana oy verdi.
Konvansiyon tarafından görevle Güney Fransa’ ya gönderilen Barras, Marsilya’daki karşı devrimci hareketi zor kullanarak bastırdı. Aralık 1793’te, Kralcılar’ın Toulon Limanı’nı İngilizler’e teslim etmelerini cezalandırmak amacıyla giriştiği temizleme hareketindeki acımasızlığıyla kendinden söz ettirdi. Bu olay sırasında kurbanlarının servetlerine el koyarak zenginleşmekle suçlanmışsa da bu suçlama kanıtlanamamıştır.
Barras, daha sonra Paris’e çağrıldı ve yaşamının tehlikede olduğu düşüncesiyle, Tallien ve Fouche ile birlikte, Robespierre’e karşı harekete geçti. Robespierre, 26 Temmuz 1794 günü, Konvansiyon Meclisi’n-de Cambon ve Billaud-Varenne tarafından zorbalıkla suçlandı, Tallien tarafından da “Yeni Cromwell” olarak nitelendi. Ardından, Konvansiyon’ca “yasa dışı” ilan edilmesi, yani yargılanmasına gerek kalmadan idam edilebileceğinin kabulü üzerine 9 Thermidor (27 Temmuz 1794) gecesi Barras, komutasına almayı başardığı kimi Ulusal Muhafızlarla Robespi-erre’i tutuklayarak ertesi gün idam ettirdi. Bu olay tarihe Thermidor darbesi olarak geçti. Kralcılar’ın Konvansiyon’a karşı düzenledikleri, Vendemiere Ayaklanması adıyla bilinen darbe girişiminde de, Konvansiyon tarafından bu girişimi bastırmakla görevlendirilen Barras, kendine askeri danışman ve yardımcı olarak seçtiği Napoleon’un desteğiyle 5 Ekim 1795 günü Kralcılar’ı bozguna uğrattı.
Konvansiyon Meclisi’nin, 26 Ekim 1795 günü kendi kendini dağıtmasının ardından başlayan Direk-tuvar döneminde, seçilen beş direktörden biri oldu. Barras, 4 Eylül 1797 hükümet darbesinin düzenleyicileri arasında yer aldı. 1797 seçimlerini kazanan Kralcılar’ı saf dışı bıraktıktan sonra, Napoleon’un 18 Brumaire (9 Kasım 1799) hükümet darbesine değin devletin en önde gelen kişisi oldu. Barras’ın, 1794’te giyotinde can vermiş olan General Beauharnais’nin dul eşi ve kendisinin eski sevgilisi olan Josephine’i Napoleon’la tanıştırarak evlenmelerini sağlaması ve Napoleon’a İtalya Ordusu’nun komutanlığını verdirmesi de bu döneme rastlar. Barras, Napoleon’un 18 Brumaire hükümet darbesinde de ona yardımcı olmuştu. Amacı, Napoleon’un darbeyi başarmasından sonra, Fransa’da Bourbonlar’ı tahta çıkarmaktı. Ama, darbeyi gerçekleştiren Napoleon, Barras’ı istifa etmek zorunda bıraktı. Barras, önce Grosbois’deki çiftliğine çekildi, oradan da Brüksel’e gitti. Daha sonra Napoleon onu 1813’te Roma’ya sürgüne gönderdi.
1815’te krallığın yeniden kurulması üzerine-, XVIII. Louis ile Napoleon’un darbesinden önce ilişkisi olan Barras, ondan güvence alarak Fransa’ya döndü. Böylece, XVII. Louis’nin idamı için oy kullananlar arasında, yeni monarşi yönetiminin affettiği tek kişi oluyordu. Kral tarafından Chaillot’daki malikânesinde yaşamasına izin verilen Barras, yaşamının geri kalan bölümünde siyasetle uğraşmadı.
Barras’ın anılarının toplandığı Memoires kendisinin de direktör olarak olanca etkinliğiyle katıldığı Direktuvar döneminin siyasal, toplumsal ve ahlaki yaşamından ilginç kesitler sunan bir kitaptır.
• YAPITLAR: Memoires, (ö.s.), 4 cilt, 1895-1896, (“Anılar”).
• KAYNAKLAR: A. Aulard, Fransa İnkilabımn Siyasi Tarihi, 3 cilt, 1944-1945; D. Guerin, La Lutte Des Classes sous la Premiere Republique, 1946; A. Soboul, Fransız İnkılabı Tarihi, 1969.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi