BERRUGUETE, Pedro ( ?- 1503)
İspanyol ressam. Gotik dönem Kastilya Okulu’ndaki İtalyan ve Flaman etkilerinin yanı sıra İspanyol öğeleri de koruyarak bu okula özgün bir nitelik kazandırmıştır. Parades de Nava’lı Berruguete ailesinden olan Pedro’nun hangi tarihte doğduğu ve 1495’e değin yaşamım nerede geçirdiği kesin olarak bilinmemektedir. İtalya’da 1477’de Urbino’da saray kitaplığının dekorasyonunu yapan “Pietro spagnuolo” (İspanyol Pietro) Pedro Berruguete olabilir. 1495’te de Toledo Katedrali’ ndeki resimleri yaptığı sanılmaktadır. 1499’da Avila’ya yerleştiği ve orada öldüğü bilinmektedir. Kral Ferdinand ve Kraliçe Isabella’nm saray ressamlığını yapmıştır.
Pedro Berruguete’nin günümüze ulaşabilen resimleri yalnızca Avila’dakilerdir. Avila’da Santo Tho-mas Manastırı’n&ıkı büyük mihrap resmini ve aynı manastır için azizlerin yaşamından sahneler içeren ve şimdi Prado Müzesi’nde bulunan dokuz panoyu yapmıştır. Bu panolarda, İspanyol sanatının kahramanlık ve heyecan öğelerine ağırlık veren tutumu yerine, gerçekçi ve yalın bir üslup görülür. Manzaralar doğadan çalışılmıştır, ama İtalyan ve Flaman sanatının izlerini taşır. 15. yy Floransa resmindeki yuvarlak ağaç biçimleri ve gotik kent görünümleri, sarı renklerin egemen olduğu bir hava içinde resmedilmiştir. Fonlar Flaman tablolarının ve Bourguignon minyatürlerinin fonlarına benzer.
Berruguete’nin son yapıtı Avila Katedrali büyük şapelindeki mihrap resmidir; İsa’nın yaşamından sahneleri, Aziz Petrus ile Paulus’u ve kilise büyüklerini konu alan on panodan oluşur. Berruguete’nin burada konuları işlerken İtalyanlar’dan öğrendiği hareket ve kısaltma tekniğini (raccourci) ustalıkla uyguladığı izlenir. Biri, koltuğunun altında haçı ve dua için birleştirilmiş elleriyle bir rahibi, öbürü İtalyan portre-lerindekini anımsatan bir genç adamı gösteren tabloları ise, onun “tür resmi”nin (janr resmi) ustalarından biri ve büyük İspanyol portrecilerinin öncüsü sayılmasını açıklayan yapıtlardır.
Pedro Berruguete’nin oğlu Alonso Berruguete (ykş. 1488-1561) 1504-1517 arasında birkaç yıl İtalya’ da bulunmuş, Michelangelo’nun öğrencisi ve yardımcısı olarak çalışmış ve onun üslubunu Ispanyol resmine aktarmıştır. Önemli bir heykelci, ama aynı oranda başarılı olmayan bir ressamdır. Şimdi Valladolid Müzesi’nde bulunan bir mihrap resminin bazı panoları ve Salamanka’daki College des Irlandais’nin mihrap resmi günümüze ulaşabilen yapıtlarındandır.
• YAPITLAR (başlıca): Büyük mihrap resmi, Santo Tho-mas Manastırı, Avila; Azizlerinyaşamından sahneler içeren 9 pano, Prado Müzesi, Madrid; Mihrap resmi, Avila Katedrali; Rahip Portresi, Uhagon Koleksiyonu, Madrid; Genç Adam Portresi, Lazani Koleksiyonu.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi