BRAITHWAITE, Richard (1900-1990)
İngiliz filozof. Bilimsel kuramlara, deney verilerine dayanarak, yeni yorumlar getirmiş, tümevarımın doğrulanması konusunda yeni görüşler ileri sürmüştür.
Richard Bevan Braitlıwaite Banbury’de doğdu. Cambridge’e giderek King’s College’da önce fizik ve matematik, sonra da felsefe okudu. Cambridge Üniversitesi’nde ahlak felsefesi profesörü oldu. 1946-47 arasında Mind Association ve Aristotelan Society’nin başkanlığını yaptı. Bilim felsefesinde bilimsel açıklama ve kuramların doğası, kuramsal terminoloji, istatistik ve olasılığın temelleri ve tümevarımın doğrulanması konularında önemli makaleleri vardır.
Braithwaite, bilimsel kuramların belit konumundaki hipotezlerden türetilen ve deneysel olarak doğrulanabilir genellemelerden oluştuğunu düşünen filozoflara katılır. Buna göre bir genellemeyi açıklamak, onun kuram içindeki daha genel önermelerce içerildi-ğini göstermektedir. Doğa bilimlerinde yer alan, örneğin “elektron” gibi, karşılığı gözlemlenemeyen terimlerin anlamları üzerine şu görüşü ileri sürer: Kuramların mantıksal yapısı açısından, bu gibi terimler, matematiksel dizgelerdeki yorumlanmamış formüllere koşut bir biçimde ele alınmalıdır. Doğrudan anlamlılık taşıyan formüller, daha alt düzeydeki deneysel genellemelerdir. Söz konusu terimleri içeriğine alan üst düzey genellemelerin anlamları, ancak dolaylı olarak, yani daha alt-düzey genellemelerin anlamları yoluyla verilebilir. Böyle “kuramsal terimler” bulunduran kuramların yalnızca gözleme dayanan önermelerden oluşanlara üstünlüğü, yeni bulgulara daha kolay uyarlanabilir oluşlarıdır.
Braithwaite sonlu-frekanslara dayanan bir olasılık kuramı öne sürmüş, ayrıca C.S.Peirce’in tümevarımın doğrulanması ile ilgili olarak ortaya attığı çözümü özgün bir yöntemle savunmuştur.
Bilim felsefesinin kimi yöntemlerini ahlaka uygulayan Braithwaite, davranışların doğrulanmasını, bilimsel savların kuramlar çerçevesinde doğrulamşla-rına koşut olarak, bu davranışların, ahlak formüllerine uygunluklarına bağlar.
• YAPITLAR (başlıca): Scientific Explanation, 1953, (“Bilimsel Açıklama); An Empiricist’s Vievv of the Nature of Religiovs Belief, 1955, (“Dinin Doğası Üstüne Bir Deneycinin Görüşleri”); Theory of Games as a Tool for the Moral Philosopher, 1955, (“Ahlak Filozofu için Bir Araç Olarak Oyun Kuramı”).
• KAYNAKLAR: E.Nagel, “A Budget of Problems in the Philosophy of Science”, Philosophical Revieu>, LXVI, 1954.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi