BERKEL, Sabri (1907)
Türk ressam “D Grubu” ve Çağdaş Türk resim sanatı çerçevesi içinde soyut eğilimi temsil eden sanatçılardandır.
Yugoslavya’da, (bugün Makedonya’da) Üsküp kentinde doğdu. 1927’de Üsküp Sırp-Fransız Okulu’nu bitirdi. 1927-1928’de Belgrad Güzel Sanatlar Okulu’ndan gravür dalında diploma aldı. 1929’da İtalya’ya gitti, Floransa Güzel Sanatlar Akademisi’nde çalıştı. 1935’te Türkiye’ye döndü ve aynı yılın ekim ayında ilk kişisel sergisini İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi’nde açtı. 1936’da Ankara İsmet Paşa Kız Enstitüsü resim öğretmenliğine atandı. 1938’de İstanbul Erkek Terzilik Okulu ve Sultan Ahmet Kız Sanat Okulu’nda resim öğretmenliği yaptı. 1939’da Leopold Levy’nin isteği üzerine Akademi’nin Gravür Atölyesi asistanlığına getirildi. Aynı yıl I. Devlet Resim ve Heykel Sergisi’ne 16 yapıtıyla katıldı. Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği’ne üye oldu. 1940’ta 2. Devlet Resim ve Heykel Sergisı’nde bu birliğin üyesi olarak 21 yapıtını sergiledi. 1941’de ise “D Grubu”na katıldı ve grubun Akademi’de açılan sergisinde yer aldı. 1947’de lüks kitap basan basımevlerinde araştırma ve inceleme yapmak için Milli Eğitim Bakanlığı’nca Paris’e gönderildi. Kitap uzmanı ve estetikçi J.G.Daragnes’ın ve Andre Lhote’un atölyesinde incelemeler yaptı.
1945’ten sonra her yıl Devlet Resim ve Heykel sergilerine katıldı. Yurt içinde ve dışında birçok kişisel sergi açtı. 1961 ’de 22. Devlet Resim ve Heykel Sergisi’nde resim dalında birincilik ödülünü kazandı. Asya, Avrupa ve Güney Amerika’nın çeşitli kentlerinde düzenlenen uluslararası karma sergilere katıldı. 1939’dan 1977’de emekli olana değin Devlet Güzel Sanatlar Akademisindeki öğretim görevini de sürdürdü. 1977’de ayrılışı nedeniyle Akademi’de toplu yapıtlarından bir sergi düzenledi. 1981-88 yılları arası İstanbul İstasyon Sanat Evinde Atölye Dersleri. Dekorasyon Dergisi 3. Altin Palet Resim Yarışması “Yılın Sanatçısı” Ödülü (1981). 1984’te Floransa Uffizi Müzesi bir portresini aldı. Aynı yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı Onur Ödülü aldı. 1991 yılında yine Kültür Bakanlığı‘nca verilen Devlet Sanatçısı unvanını alan sanatçı 1993’te İstanbul’da öldü.
Berkel 1935’te açtığı ilk sergisindeki resimlerinde doğal görünüşlere bağlı kalmıştır. Kalemle ya da mürekkepli uçla yaptığı çıplak taslaklarında, figürlerinde ve desenlerinde sanat ve zanaatı dengeli bir biçimde bir arada yürüten, tekniği özenli bir ressam olarak dikkati çeker. Daha sonra, Taksim Meydanı adlı resminde de olduğu gibi doğadan kaynaklanan yarı soyut denemelere girmiştir. 1946’da yaptığı Şişeli Natürmort gibi birçok resmi Cezanne etkileri taşır. 1949-1950 arasında Kübizm sonrası bir anlayışla natürmortlar oluşturmuştur. 1951’de Kubbeler I-II ve Kedi gibi yapıtlarıyla bütün bütün soyut araştırmalara yönelmiştir. 1952’de gerçekleştirdiği Yoğurtçu, Mimar Sinan gibi yapıtları hep geometrik soyutlamalardır. Berkel 1955’te kaligrafik soyut düzenlemeler yapmış, 1957’de yine kaligrafiye bağlı leke çalışmalarına girişmiştir.1962’denbaşlayarakbu çalışmaları jeste bağlı leke düzenlemelerine dönüşmüştür. Usa dayanan, yalın, oyuncaksız, arınmış bir kompozisyon düzeni vardır. Temelde güçlü bir desen bilgisine dayanan resimlerinde renk biçime yardımcıdır. Figürleri geometrik ya da organik biçimleri içinde koyu çizgilerle çevrili olarak varlıklarını sürdürürler.
• YAPITLAR (başlıca): Kendi Portresi, 1933; Bereli Kendi Portresi, 1934, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; İhtiyar Başı, 1936, Basın ve Yavm Genel Müdürlüğü, Ankara; Çaydanlıktı Natürmort, 1941; Şişeli Natürmort, 1946; Taksim Meydanı, 1948; Nefertiti’li Natürmort, 1949, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; Kubbeler I-II, 1951; Kedi, 1951; Yoğurtçu, 1952; Mimar Sinan, 1952, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi; Ritm, 1953; Rondo, 1956; Yazı, 1958, T.C.Büyükelçiliği, Viyana; Mehtap, 1962; Ispanya, 1965-1966; Yazı, 1970; Seramik Pano, 1971, T.C.Büyükelçiliği, Lizbon; Toplu Kompozisyon, 1973; Kareli Kompozisyon, 1975
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi