Trake Solunumu
Besinlerde depo edilmiş enerjiyi açığa çıkararak yaşamsal süreçlerin sürüp gitmesinde çok önemli rol oynayan oksijeni vücuda alabilmek için değişik çatılı türlerinde değişik organlar gelişmiştir. Örneğin balıklar oksijeni solungaçlarıyla, kurbağalar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler değişik özellikteki akciğerleriyle, daha basit yapılı canlılar da doğrudan geçişme (osmoz) yoluyla alırlar.
Böceklerin solunum organı ise “trake” denilen ince borucuklardır. Karbondioksit ve oksijen alışverişini sağlayan bu borular, vücut yüzeyinde “stigma” denilen delikçiklerle başlar ve hayvanın tüm gövdesine yayılan kollara ayrılarak hücrelerin arasında çok ince kanalcıklar halinde sona erer. Trakelerle doku hücreleri arasındaki oksijen ve karbondioksit alışverişi, doğrudan doğruya doku sıvısından geçişme yoluyla olur. Hava içeriye ya da dışarıya, trake borularının daralıp genişlemesini sağlayan mekanizmayla iletilir. Örneğin çekirgede, gövdenin iki yanında, ilk kez Bonnet’nin gözlemlediği on çift trake deliği (stigma) vardır. Çekirge karnını kasıp gevşeterek borulardaki havayı pompalar. Karın gevşediğinde ön taraftaki dört çift delik açılır ve havanın içeri girmesini sağlar; karın kasıldığında ise ön delikler kapanırken arkadaki altı çift delik açılır ve böylece boruların içindeki karbondioksitle kirlenmiş hava dışarı atılır. Oksijen doğrudan doku sıvısına oradan da hücrelere geçtiği için, böceklerde ayrıca oksijeni ve karbondioksiti taşıyacak hemoglobin türünden maddelere gerek yoktur.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi