BIRINGUCCIO, Vannoccio (1480-1539)
İtalyan metalürji bilgini. Delapirotechnia adlı yapıtı 15. ve 16. yy’da metalürji teknikleri üzerine kapsamlı bir kaynak olmuştur.
20 Ekim 1480’de Siena’da doğdu. Babası mimardı. Siena tiranı Pendolfo Fetrucci tarafından Almanya’ya maden işleme yöntemlerini incelemeye yollandı. 1513’te Siena’ya döndükten sonra Boccheggiano madenlerinin ve darphanenin yönetimine atandı. 1516’da basılan paraların ayarlarını bozduğu gerekçesiyle ayaklanan Sienalı’lar tarafından işten atıldı. 1512’de ölen Pendolfo’nun oğlu Borghese Petrucci de bu olaya göz yumduğundan Siena’yı terketmek zorunda bırakıldı. Dolayısıyla Biringuccio için bu kentte yaşama olanağı kalmadı. Bu arada Venedik ve Floransa cumhuriyetlerinde incelemeler yaptı. 1523’te siyasal ortam sakinleştikten sonra Siena’ya döndü. Eski saygınlığını yeniden elde etti. Dahası bir yıl sonra barut için gerekli güherçile üretimi tekelinin başına getirildi. 1526’da Floransa’dayken Petrucci’lerin yeniden sürülmeleri üzerine 1530’a kadar Siena’ya dönemedi. Bu tarihten sonra Siena’da senatör seçildi; aynı zamanda mimarlık yapmaya başladı. 1538’de Roma’ da Papa III. Paul’ün dökümhanelerinin başına getirildi. 1539’un başlarında Roma’da öldü.
Biringuccio’nun çeşitli madenlerdeki gözlemlerine dayanarak hazırladığı De la pirotechnia (“Fişekçilik Üzerine”) adlı yapıtı 1540’ta basıldı. On bölümden oluşan yapıt, metal cevherleri, ergitme teknikleri, gümüş ve altının cevherlerinden elde edilmesi, çeşitli alaşımlar, döküm teknikleri gibi konuları ve son olarak da 10. bölümde patlayıcılar ve fişekler için pirotekni yöntemlerini içerir. Ağaç baskı tekniğiyle yapılmış seksen dolayında resim, 15. ve 16. yy’da kullanılan metalürji tekniklerini bugüne aktarmaktadır. Yapıtın bir özelliği de simyanın uygulamadaki başarılarıyla kuramsal yöntemlerini ayrıştırması ve arada bir bağ bulunmadığını ortaya koyarak, simyaya karşı bir tutum almasıdır. Dönemin ünlü mineraloji bilgini Agricola’mn, yapıtı De Re Metallica’ da (“Metaller Üzerine”) büyük ölçüde Biringuccio’dan yararlandığı bilinmektedir. Biringuccio ilgisini daha çok döküm teknikleri üzerine yoğunlaştırmıştır. Yapıtı, dönemin metalürji teknikleri ve anorganik kimya uygulamalarıyla ilgili kapsamlı ve güvenilir bir kaynak olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): De la pirotechnia, 1540, (“Fişekçilik Üzerine”).
• KAYNAKLAR: A.Mieli, “Vannoccio Biringuccio e il metodo sperimentale”, Isis, II, 1914; “Vannoccio Biringuccio”, Gli scienziati italiani dall’inizio del medioevo ai nostri giorni, I, 1921.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi