HEITLER, Walter (1904 – 15 Kasım 1981)
Alman, kuramsal fizikçi. London ile birlikte, kimyasal bağın kuvantum mekaniğine dayanan kuramsal açıklamasını yapmıştır.
Walter Heinrich Heitler 2 Ocak 1904’te Karlsruhe’de doğdu. Berlin ve Münih üniversitelerinde öğrenimini tamamladıktan sonra, 1929’da öğretim görevlisi olarak Göttingen Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. 1933’te İngiltere’ye giderek Bristol Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olan Heitler bir daha Almanya’ ya dönmedi ve 1941’de Bristol Üniversitesi’nden ayrılıp, 1941’den 1949’a değin Dublin İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde profesörlük görevini üstlendi. 1949’da İsviçre’ye yerleşerek, Zürih Üniversitesi’nde kuramsal fizik profesörlüğüne getirildi.
Araştırmalarını atom fiziği alanında yoğunlaştıran Heitler’in adını bilim dünyasına duyuran ilk önemli çalışması, 1927’de Fritz London ile birlikte geliştirdiği kimyasal bağ kuramıdır. İki ayrı atom bir molekül oluşturmak üzere birleştiğinde, bu atomların en dıştaki elektron kabuğunda bulunan değerlik (valans) elektronları, ikişer ikişer birleşerek her iki atomun elektron kabuğundaki yörüngeleri ortaklaşa kullanır ve böylece iki atomu bir arada tutan kimyasal bir bağ (ortaklaşım ya da kovalans bağı) oluşturur. 1916’da ABD’li kimyacı Lewis’in tanımladığı bu elektron çiftlerine her iki atom çekirdeğinin uyguladığı elektrostatik çekim, iki atomu bir arada bulunmaya zorlayan bağlanma enerjisinin değerini verir. Bir kimyasal bağın kuvantum mekaniğine uygun gösterimi olan matematiksel dalga fonksiyonundan yararlanarak, bilinen moleküllerin en basiti olan, iki atomlu hidrojen molekülünün bağlanma ve çözülme enerjisini çok duyarlı bir biçimde hesaplayan ilk fizikçiler Heitler ve London oldu.
1934’te bu kez kozmik ışınları ve çok hızlı parçacıklardan ileri gelen “Auger sağanaklarını inceleyen Heitler, bu çok hızlı parçacıkların, özellikle fotoelektronlann saçılma koşullarını araştırmaya başladı. Bethe ile birlikte sürdürdüğü çalışmalar, parçacıkların birbirinden uzaklaşabilmesi için sistemdeki toplam enerjinin sıfırdan büyük olması gerektiğini ortaya koydu ve fotoelektron saçılma demetlerinin kuramsal açıklamasıyla sonuçlandı.
Kuvantum elektrodinamiğinin önemli kuramcılarından olan Heitler, ayrıca bilim felsefesine yönelik çalışmalarıyla tanınmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Theory of Chemical Bond, 1927, (“Kimyasal Bağ Kuramı”); Man and Science, 1963, (“İnsan ve Bilim”); Naturphilosophische Streifzüge, 1970, (“Doğa Felsefesi Üstüne Belgeler”); Naturuvissenschaft İst Geisteswissenschaft, 1972, (“Doğa Bilimi Ruhbilimidir”); Gottesheweise?, 1977, (“Tanrısal Bilgelik?”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi