BEEBE, Charles William (1877-1962)
ABD’li doğabilim ve okyanusbilim araştırmacısı. Barisferle önemli deniz dibi araştırmaları yapmış ve kendisinden sonra uzun süre kırılmayan bir derine inme rekoruna ulaşmıştır.
29 Temmuz 1877’de New York’ta doğdu. 1898’de Columbia Üniversitesi’nde öğrenimini tamamladı. Ertesi yıl New York Hayvanat Bahçesi’nin müdürlüğüne, 1919’da da New York Zooloji Derne-ği’nde tropik araştırmalar bölümünün yöneticiliğine getirildi. Bu görevi sırasında dünyanın en zengin kuş koleksiyonlarından birini derleyen Beebe, araştırmacı ve yazar olarak doğa tarihine çok değerli bulgular kazandırdı; Meksika, Venezuela, İngiliz Ginesi, Bermuda, Galapagos Adaları ve Batı Hint Adaları’na yapılan birçok inceleme gezisini yönetti. Deniz diplerinde yaşayan ve daha önce varlığı bilinmeyen çeşitli hayvanların resimlerini yaptı, fotoğraflarını çekti. İlgi alanı dağ sülünlerinden tropik ormanlardaki memelilere, kendi doğal ortamlarında yaşayan böcek ve yılanlardan derin deniz balıklarına dek uzanan Beebe, 4 Haziran 1962’de Trinidad’da öldü.
Deniz dibi araştırmaları için çeşitli gereçlerle donatılmış, basınca dayanıklı, genellikle çelikten yapılmış bir küre olan batisfer, bir kabloya bağlanarak deniz üstündeki bir tekneden dibe indirilir. İçinde havalandırma araçları, ölçme aygıtları ve tekneyle bağlantıyı sağlayan bir telefon vardır. Araştırmacılar, kaim kuvars camlı pencerelerden deniz dibini gözlemleyebilirler. Batisfer ilk kez 1892’de İtalyan Balza-mello tarafından Akdeniz’de kullanıldı ve 165 metre kadar derine inebildi. 1911’deki ikinci denemede, ABD’li mühendis H. Hartman barisferle 458 metreye kadar indi. Daha sonra Ağustos 1934’te Beebe, O. Barton ile birlikte, “Age of Progress” (Gelişme Çağı) adlı bir batisferle Bermuda açıklarında 923 metre derinliğe ulaştı. Sonradan Barton barisferde bir dizi değişiklik yaparak 1948’de bu rekoru kırdı ve California yaksılarında 1.360 metreye kadar indi.
Beebe’nin batisferle yaptığı derine inme denemesi, bu tarihten yaklaşık 25 yıl kadar sonra Piccard’m gerçekleştirdiği batiskafını da habercisi olmuştur. Batisfer gibi bir kabloya bağlı olmaksızın, gövde tanklarına doldurulmuş hafif bir gaz yardımıyla ve pervanesinin itme gücüyle deniz altında kendi kendine hareket edebilen batiskaf, okyanusların en derin kesimlerinde araştırma olanağı sağlar.
• YAPITLAR (başlıca): Monograph of the Pheasants, 1918, (“Sülünlerin Monografisi”); fungle Days, 1925, (“Orman Günleri”); Pheasants: tbeır L’ıvcs and Homes, 1926, (“Sülünler: Yaşamları ve Yurtları”); Beneatb Tropıc Seas, 1928, (“Tropik Denizlerin Dibinde”); Book of Naturalists, 1944, (“Doğabilimcilerin Kitabı”); Hıgh Jungle, 1949, (“Yüksek Orman”); Unseen Life of Nem York, 1953, (New York’un Görünmeyen Yaşamı”).
• KAYNAKLAR: M.N. Diomidov ve A.N. Dimitriev, Podvodnya appamty, 1966; H.C. Tracv, American Naturalists, 1930.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi