WİLSON İLKELERİ
I. Dünya Savaşı’nın sona erdiği yıllarda Amerika kendi sınırlarının ötesiyfe yeni yeni ilgilenmeğe başlamıştı. Bunun îik önertii belirtisi de, Cumhurbaşkanı Woodrow Wiison’ın 8 ocak 1918’de ortaya attığı genel barış koşulları oldu, Wilson, kendi adiyle anılan ve 14 maddede toplanan bu ilkelerde, özellikte Avrupa’da coğrafî konumu geniş ölçüde değiştiren savaşın sonuçlarını, kazançlı ve yenik tarafları barış içınae biraraya getirebilecek biçimde düzenlemeyi öngörüyor ve özetle şunları öneriyordu:
1. Uluslar arasında gizil anlaşmalara son verilerek açık diplomasi yönteminin uygulanması;
2. Karasuları dışındaki denizlerde, gerek savaşta, gerek barışta trafiğin kesinlikle serbest olması;
3. İktisadî engellerin mümkün olabilen ölçüde kaldırılması ve ticaret konusunda uluslar arasında eşitlik sağlanması;
4. Ulusların silahlanmayı iç güvenliklerinin gerektirdiği düzeye indirmeleri;
5. Sömürgeler konusundaki isteklerin ve egemenlik sorununun, ilgili halkların çıkarlarıyie taraf durumundaki hükümetin öne sürdüğü koşullar aynı düzeyde ele alınarak tarafsız biçimde ve serbestçe tartışılarak çözümlenmesi;
6. Osmanlı İmparatorluğünun Türk kesimlerine itirazsız egemenlik sağlanması, fakat türk boyunduruğundaki başka milliyet topluluklarına güvenlik içinde varlıklarını koruma ve rahatça gelişme imkânlarının güvence altına alınması;
7. Çanakkale boğazının, uluslararası güvence altında, her ulusun ticaret gemilerine açık tutulması;
8. Kesin antıaşmalaro dayanılarak tüm devletlere eşit düzeyde karşılıklı bağımsızlık ve mülk bütünlüğü sağlayacak genel bir cemiyetin kurulması.
Wilson ilkeleri, ou kapsamıyle, yenilgiyi kesinlikle kabullenmiş bir kısım osmanlılar İçin âdeta kurtuluş çaresi gibiydi. Bunlar sadece ilkeleri benimsemekle kalmıyor, bu ilkelerin kaynağına özet hak ve yetkiler tanınmasını öngören amerikan mandasının ateşli savunucuları olarak görünüyorlardı.