ABAPÜŞ-İ VELİ (ö. 890/1485)
Germiyan şehzadelerinden Hızır Paşa’nın oğludur. Balı Mehmed Çelebi ve Balı Sultan olarak da tanınır. Dedesi Süleyman Şah, Sultan Veled’in kızı Mutahhara Sultan’la evli olduğundan soyu Mevlânâ Celâleddîn-i Rümiye kadar ulaşır. Mevlevî dervişlerinden olan babası kendisine saltanat elbisesi yerine tarikat abası giydirdiği için “Abâpûş-i Veli” lakabıyla anıldı. Hayatının büyük bir kısmını Afyonkarahisar dağında yaptırdığı zaviyede geçirdi. Şehre çok az inen Balı Sultan, bu zaviyedeki sohbetleriyle dervişlerinin manevî hayatına ışık tuttu.
Abâpûş-i Veli’nin Mevlevîlik tarihi açısından esas önemi. Dîvâne Mehmed Çelebi’nin babası olması ve oğlunu sağlığında postnişin tayin etmesidir. Böylece Afyonkarahisar dergâhı. Konya’dan sonra tarikatın ikinci önemli merkezi olmuştur. Dîvâne Mehmed Çelebi’ye “İkinci pır”, hatta Mevlânâ’nın yeniden zuhuru olarak bakılmıştır. Abâpûş-i Veli’nin kabri Afyonkarahisar Mevlevî Dergâhı’ndadır.
Bibliyografya
1- Sâkıb Dede. Sefine. Kahire 1283.
2- Abdülbâki Gölpınarlı, Mevlânâ’dan Sonra Meulevîlik, İstanbul 1953.
3- Efdalüddin. “Abâpûş-ı Veli”, İTA.
Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi