Abbas b. Velid Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Billgi

ABBAS b. VELlD b. ABDÜLMELİK (ö. 132/749-50)

Halife I. Velid’in oğlu, Emevi kumandanı.

Çocukluk ve gençlik yılları hakkında bilgi yoktur. İlk askerî faaliyetlerine ba­bası zamanında başladı. Özellikle amca­sı Mesleme b. Abdülmelik’le birlikte Bi­zans’a karşı yaptığı gazalarda büyük bir şöhret kazandı. 706 yılında, Tyana (Tuana) önlerinde Meymûn el-Cürcânî (Cürcümânî) kumandasındaki İslâm or­dusunun Marianus tarafından mağlûp edilmesi üzerine, buna misilleme olarak ertesi yıl Mesleme ile birlikte Tyana’yı kuşattı. Uzun süren bir muhasaradan sonra şehir teslim oldu. 708de. amca­sıyla birlikte Bedendûn (Pozantı) çevre­sinde bazı yerleri ele geçirdi. Sonra da kardeşi Mervân ile Orta Anadolu’da ba­zı kale ve kasabaları fethetti. Babasının ölümünden sonra bir müddet kenara itildiği ve hiçbir askerî harekâta katıl­madığı anlaşılmaktadır. Ancak, II. Yezîd zamanında Basra’da tehlikeli bir isyan çıkaran Yezîd b. Mühelleb’e karşı amca­sıyla birlikte gönderildi. Irak’ta Akr mevkiinde Mühelleb’in ordusunu mağ­lûp etti (720). Bu savaştan sonra tekrar Anadolu gazalarına katıldı.

Hayatının büyük bir kısmını seferler­de geçiren Abbas, sonunda Halife II. Velîd’e karşı başlatılan muhalefete katılmak zorunda kaldı ve kardeşi Yezîd b. Velîd’in ısrarı üzerine ona biat etti. Emevî ailesi içindeki İktidar mücadele­sinde mümkün olduğu kadar tarafsız hareket etmesine rağmen olayların pek dışında kalamadı; son Emevî Halifesi II. Mervân tarafından Harran’da hapsedil­di ve burada öldü.

Bibliyografya

1- Halîfe b. Hayyât, Târîh (nşr Ekrem Ziya el-Ömerî), Necef 1386/1967.
2- Belâzürî, Fütûhu’l-büldân (nşr M. I. de Goeje), Leiden 1863-66.
3- Ya’kübî. Târîh (nşr. M. Th Houts-ma), Leiden 1883 – Beyrut, ts. (Dâru Sâdır), II, 292, 310, 314.
4- Taberî, Târîh (nşr. M. I. de Goeie), Leiden 1879-1901, bk. İndeks.
5- İbnül-Esîr. el-Kamil (nşr. C I Tornberg), Leiden 1851-76 – Beyrut 1399/1979, bk. İndeks.
6- J. Wellhausen, Die Kâmite der Araber mit den Româern in der Zeit der ümaijiden, Göttingen 1901.
7- K. W. Zettersteen, “Abbas”, İA, I, 15-16;
8- K. W. Zettersteen, F. Gabrieli. “al-‘Abbâs b. al-Walid”, El? (Fr.), l, 12-13.

TDV İslam Ansiklopedisi