Abdullah bin Salih el-Mısri Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ABDULLAH b. SALİH el-MISRÎ
 
Ebû Salih Abdullah b. Salih b. Muhammed el-Cühenî el-Mısrı (ö. 223/838) Kâtibü’1-Leys lakabı ile tanınan Mısırlı muhaddis.

Ebü Salih el-Mısrı diye de anılan Ab­dullah 139’da (756) Mısır’da doğdu. Hepsi de Mısırlı olan Muâviye b. Salih, Harmele b. İmrân, Mûsâ b. Uley, Abdul­lah b. Vehb gibi hocalardan hadis. Hamza ez-Zeyyâftan da Kuran okudu. Ünlü muhaddis Leys b. Sa’d’e yirmi yıl talebelik yapıp onun elindeki yazılı hadis malzemesini tamamen istinsah et­meye çalıştığı için Kâtibü’1-Leys lakabı ile şöhret kazandı. Hicrî üçüncü asrın meşhur hadisçilerinden Ebû Ubeyd el-Kasım b. Sellâm, Yahya b. Maîn, Dârimî, Buhârî. Ebû Zür’a ed-Dımaşki’ye hadis okuttu. Ebû Dâvûd, Tirmizîve İbn Mâce gibi muhaddisler onun rivayetlerini, ta­lebesi Ebû Ali Hasan b. Ali el-Hallâl va­sıtasıyla ikinci elden almışlardır.

Bir hadis râvisi olarak Abdullah b. Salih, zabtı bakımından bazılarınca ten­kit edilmişse de diğer bir kısım hadis-çiler onun güvenilir (sika) bir râvi ol­duğunu söylemişlerdir. Başlangıçta son derece kuvvetli bir hafızaya sahip titiz bir kimse olan Abdullah’ın, hayatının sonlarına doğru hafızasının zayıflaması sebebiyle tenkide uğradığı da ileri sü­rülmüştür. Bu sebeple, onun kanalıyla gelen rivayetler umumiyetle hasen olarak değerlendirilmiştir. Nitekim ünlü muhaddis Buhârî, onun bu nevi rivayet­lerini ei-Câmicuş-Şahîh’me almamış, fakat el-Edebü’I-müfred’inde kırk altı tanesine yer vermiştir.

Eserleri hakkında bilgi bulunmayan Abdullah b. Salih’in. Abdullah b. Vehb tarikiyle rivayet ettiği on altı sayfalık bir hadis mecmuasının günümüze ka­dar gelebildiğini, bunun da Kahire’de bulunduğunu Fuad Sez­gin kaydetmektedir.

Bibliyografya
 
1- Halîfe b. Hayyât. et-Tabakât (nşr. Süheyl Zekkâr), Dımaşk 1966-67.
2- Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr (nşr. Abdurrahman b Yahya el-Yernanî v dğr.). Haydarâbâd 1360-80y 1941-60, V, 121.
3- İbn Ebû Hatim, el-Cerh ve’t-ta’dîl, Hay­darâbâd 1371-73/1952-53.
4- Hatîb, Târihu Bağdâd, Kahire 1349/1931.
5- Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, Haydarâbâd 1375.
6- Zehebî, A’lâmü’n-nübelâ’, X, 405-416.
7- Zehebî, Mîzânü’t-i’tidâl (nşr. Ali Muhammed el-Bicâvl), Kahire 1382/1963.
8- İbn Hacer. Tehzîbü’l-Tehzîb, V, 256-261.
9- Sezgin, GAS, I, 104.
10- Sezgin, Buhârî’nin Kay­nakları İstanbul 1956.

TDV İslâm Ansiklopedisi