ABDULLAH b. YEZİD el-ADEVÎ
Ebû Abdirrahmân Abdullah b. Yezîd el-Adevî el-Mukrî (ö. 213/828) Basralı meşhur muhaddis ve kari.
120 yılı civarında doğdu. el-Mukrî lakabı ile tanınmıştır. Uzun ömrünü Kuran ve hadise vakfetti. Nitekim kendisi, otuz altı yılını Basra’da, otuz beş yılını da Mekke’de olmak üzere ömrünün büyük bir kısmını Kuran okutmakla geçirdiğini bildirmektedir. Mekke’de uzun yıllar ikamet ettiği için Seyhü’l-Harem diye de bilinmektedir.
Abdullah b. Yezîd’in kıraat ilmindeki hocası, bu İlmin ünlü imamı Nâfi’dir. Ayrıca başta Basra’nın ünlü muhaddisi İbn Avn olmak üzere. Ebû Hanîfe, Kehmes b. Hasan, Şube b. Haccâc. Saîd b. Ebû Eyyûb gibi hocalardan hadis okudu. Buhârî, Ahmed b. Hanbel, İshak b. Râhûye, Ali b. Medînî ve Ebû Bekir b. Ebû Şeybe ve diğer bazı kimselere de hadis okuttu. Güvenilir bir râvi olan Abdullah’ın rivayetleri, başta Kütüb-i Sitte olmak üzere birçok hadis kitabında yer almıştır. Buhârî onun rivayetlerinden on ikisini Şahîh’ine, on beşini de el-Edebü’l-müfred”me almıştır. Âlî isnadlı rivayetleri ise, Ebû Bekir Ahmed b. Ca’fer el-Katiîye ait beş cüzlük el-Katî ciyydı’ta bulunmaktadır. Abdullah’ın rivayet ettiği hadislerden meydana getirilmiş olan Ahâdîşü Ebî “Abdirrahmân” Abdullah b. Yezîd el-Mukrî mimmâ vâfeka’I-İmam Ahmed adlı on beş sayfalık bir cüz günümüze kadar gelmiştir. [286]
Abdullah b. Mübârek’in kendisinden övgü ile söz ettiği Abdullah b. Yezîd doksan yaşlarında iken Mekke’de vefat etti.
Bibliyografya
1- Buhârî. et-Târîhu’l-kebîr (nşr. Abdurrahman b Yahya el-Yemânî v.dğr), Haydarâbâd 1360-80/1941-60.
2- Zehebî, Tezkiretu’l-huf-fâz, Haydarâbâd 1375-77/1955-58.
3- Zehebî, “A’lâmü’n-nübeiâ”, X, 166-169.
4- İbnü’l-Cezerî, Gâyetü’n-nihâye (nşr. G. Bergstraesser), Kahire 1351-52/1932-33-Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), I, 463-464.
5- İbn Hacer. Tehzibü’l-Tehzîb, VI, 83-84.
6- Sezgin, GAS, I, 99-100.
7- Sezgin, Buhârî’nin Kaynaklan, İstanbul 1956.
TDV İslâm Ansiklopedisi