AFOROZ
Hristiyanlık ve Yahudilikte öngörülen bir dinî ceza türü olup, Kilise hukukuna göre yetkili dinî şahsiyetler tarafından suçlu görülen bir Hristiyanın kendi topluluklarından uzaklaştırılmasıdır. Aforoz, Ezra zamanında bağımsız bir ceza müessesesi haline gelmiştir. Bu ceza genellikle dinsel inanışlardan ayrılanlarla, ağır ve büyük günah işleyenlere verilmektedir. Ortaçağda papalar ve piskoposlar bu cezayı hükümdar ve prenslere karşı bir çıkar ve siyaset silahı olarak da kullanmışlardır.
Aforoz cezasını vermeye veya kaldırmaya yetkili olanlar, papalar, ruhanî meclisler veya piskoposlardır. Cezayı gerektiren sebepler ise şöyle sıralanmıştır:
1- İnanç değerlerini inkar etmek
2- Sapık bir mezhebe tabi olmak
3- Papa’ya isyân etmek veya saldırıda bulunmak
4- Kutsal kabul edilen eşyayı, saygınlığı ile bağdaşmayan bir yere atmak
5- Dinî niteliği bulunan bir sırrı ifşâ etmek
6- Büyük günah işlemek
Aforoz cezasına çarptırılan kişi, kilise üyeliğine tanınan hak ve yetkilerden yararlanamaz. Katolik, Ortodoks ve Ermeni kiliselerinin tamamında Aforoz bulunmaktadır.
İslâm’da ruhânî bir sınıf bulunmadığı gibi böyle bir ceza da söz konusu değildir. İşlenen suç hangi türden olursa olsun mahkemeden başka suçluya ceza verecek bir merci yoktur. İslâm dininin belirlediği cezalar arasında bir müslümanı dinî görev ve ibadetlerden mahrum bırakmak veya toplumdan tecrit etmek gibi bir uygulama söz konusu değildir. (F.K.)