LONDRA KONFERANSI
İtilâf Devletleriyle (İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya) Türkiye ve Yunanistan arasında Londra’da yapılan görüşme (21 şubat-12 mart 1921-nisan-mayis 1921). Sevr Antlaşmasi-nın imzalanmasından sonra, millî kuvvetlerin Anadolu’nun doğusunda ermenileri, batıda I. İnönü Zaferi’yle Yunanlılar’ı yenilgiye uğratması karşısında İtilâf Devletleri tanımak istemedikleri Ankara Hükümetiyle savaşı sonuçlandırmak, Sevr şartlarını tekrar görüşmek üzere Londra’da toplanmağa karar verdiler. Konferansa İstanbul Hükümeti ve onun aracılığıyle Ankara Hükümeti de çağrılıyordu. Fakat aavet dolaylı olarak geldiği için TBMM tarafından reddedildi. Tevfik Paşa’nın Mustafa Kemal’e ortak bir heyetin gönderilmesi için yaptığı teklifler de sonuç vermedi. Ancak, zaman kazanmak için TBMM, seçtiği heyeti Bekir Sami (Kunduk) Bey başkanlığında İtalya’ya gönderdi. Heyet burada kont Sforza’nın aracılığıyle Lloyd George’dan aldığı çağrı üzerine konferansa katıldı (23 şubat 1921). Konferansta Ankara ve İstanbul temsilcileri görüş birliğine vararak ortak temsil edildi. Görüşmelerde Bekir Sami Bey TBMM’nin onayını almadan İngiliz, Fransız ve İtalyan temsilcileriyle bazı antlaşmalar yaptı. Bu antlaşmalarda Türkler’in elindeki İngiliz esirlerinin ermeni ve ingilizlere kötü muamele yapmamış olan türk esirleriyle değiştirileceği, güney cephelerinde çatışmaya son verildiği takdirde bölgedeki Türk kuvvetlerinin silâhsızlandıracağı ve Fransızlar’a bazı İdarî ve ekonomik yetkilerin tanınacağı, doğu illerinin kalkınması için fransız sermayesinden yararlanılacağı (11 mart 1921), İtalyan Dışişleri bakanı Kont Sforza İzmir ve Trakya’nın Türkiye’ye geri verilmesini konferansta savunduğu takdirde, İtalya’ya Batı ve Güney Anadolu’nun birçok yerinde ekonomik imtiyazların tanınacağı söz konusu ediliyordu (12 mart 1921). TBMM tarafından Türkiye’yi bir sömürge durumuna düşürecek olan bu antlaşmalar TBMM’ce onaylanmadığı gibi Bekir Sami Bey’in bakanlıktan istifası istendi ve yerine Yusuf Kemal Tengirşenk getirildi.