Sedat SİMAVİ Gazeteci, yazar (İstanbul 1896-1953).
Türk basınında reform yaratan pek çok yeniliğin öncüsü kabul edilen Sedat Si-mavi, Abdülhamid II devrinde özgürlükçü fikirleri nedeniyle hayatını sürgünde geçiren Hamdi Simavi Bey’in oğludur. İlk dersleri (Fransızca) mutasarrıf olarak Samsun’da bulunan babasından aldı. Öğrenimini Kadıköy Saint-Joseph ve Galatasaray Lisesi’nde tamamladı (1912). Daha okul sıralarındayken çizdiği ve çeşitli dergilerde yayımladığı karikatürlerle dikkati çeken Sedat Simavi, basın hayatına 1916 yılında henüz 20 yaşındayken Hande adlı haftalık bir mizah dergisiyle girtli. Türkçe ve Almanya yayımlanan Hande kâğıt buhranı yüzünden yayınını uzun süre devam ettiremedi.
Sedat Simavi, basın hayatındaki bu ilk denemesinden sonra başka bir sahaya, filimciliğe elattı. Müdafaai Milliıye Cemiyetinden aldığı izinle Mehmet Rauf’un Pençe adlı dört perdelik oyununu beyaz- perdeye aktardı (1917). Bunu Casus ve Alemdar vakası adlı filimler izledi.
Bu arada Diken (1918) ve İnci (1919) adlı haftalık ve aylık dergileri çıkaran Sedat Simavi, özlediği günlük gazeteye Dersaadet ile kavuştu (1920). Bir süre sonra sansürün baskısı yüzünden kapanan bu gazeteyi Payitaht izledi (1920). Payitaht ana çizgileri itibariyle Dersaadet’in bir devamı sayılıyordu. Ancak 54 günlük yayından sonra Payitaht’ın yayı-
nına da son verilince bu defa mücadelesini Güleryüz (1921) adlı haftalık dergiyle sürdürdü.
Yaşantısının bundan sonraki döneminde Hanım (1921, aylık), Hacıyatmaz (1921, 15 günlük), Yeni İnci (1922, aylık), Resimli Gazete (1923, haftalık),Yıldız (1924, aylık), Meraklı Gazete (1926, haftalık), Yeni kitap 01927, aylık), Arkadaş (1928, haftalık), Bravo (1930, haftalık) gibi içlerinde kadın ve çocuklara hitap eden dergilerin de bulunduğu çeşitli yayınlar çıkaran Sedat Simavi, Yedigün ile türk basınında bir çığır açtı. Klasik ölçüler dışına çıkan Yedigün bol resimli röportajları, ilginç yazılanyle başarıya ulaştı ve 18 yıl süreyle Türkiye’nin en çok satan haftalık dergisi oldu (1933-1950). Bir döneme adını veren ve o dönemin ünlü kalemlerinin toplandığı Yedigün ek olarak dağıttığı çeşitli telif ve çeviri eserlerle ve çocuk kitaplanyle ülke kültürüne önemli bir katkıda bulundu. İbrahim Alâettin Gövsa’nın hazırladığı Meşhur adamlar ansiklopedisi (1937), Türk meşhurları ansiklopedisi (1946), Nihad Sami Banarlı’nın Resimli türk edebiyatı tarihi (1948) gibi eserler bu yayınlar arasında yer aldı. Yıllar süren basın hayatının verdiği tecrübeleri değerlendirmesini bilen Sedat Simavi 1 mayıs 1948’de Hürriyet gazetesini çıkararak en büyük eserini verdi. Türk gazetecilerinin örgütlenmesinde de büyük emeği olan ve Gazeteciler Cemiyeti’ni kurarak ilk başkanlığa seçilen (1946) Sedat Simavi, çeşitli konularda (inceleme, roman, piyes, hikâye) 60 eser vermiş, ayrıca 37 eseri de dilimize çevirmiştir. Hürriyet Apartmanı adlı piyesi 1943 yılında Şehir Tiyatrosu’nda sahneye konulmuş, ayrıca filme alınmıştır.
* Muzaffer Gökman, Sedat Simavi, hayatı ve eserleri (İstanbul. 1970). / Hürriyet, Sedat Simavi, Eserleri (İstanbul, 1973).