Abdülkadir Bedran Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

 ABDÜLKÂDİR BEDRÂN

Abdülkâdir b. Ahmed b. Mustafâ ed-Dûmî ed-Dımaşkî (1848-1927) Şamlı din âlimi, edip ve tarihçi.

İbn Bedrân lakabıyla da tanınır. Şam yakınlarındaki Dûme’de doğdu, Şam’da yaşadı. Dedesinden, Selîm el-Attâr. Tantâvî ve Alâeddin Âbidin gibi tanınmış âlimlerden ders aldı. Emîr Abdülkâdir el-Cezâirî ile de yakın ilişki içinde bu­lundu. Şam vilâyetinin matbaa ve gaze­tesinde musahhih ve muharrir olarak görev yaptı. Dinî ilimlerin yanı sıra ede­biyata ve pozitif ilimlere de ilgi duyan Abdülkâdir Bedrân, gerek biyografi ve bibliyografya alanında, gerekse tarihî eserler konusunda geniş malumata sa­hipti. Şam’da Emevî Camii ile Abdullah Paşa el-Azm Medresesinde müderris­lik ve Hanbelî mezhebini temsil etmek üzere müfiülük yaptı. Bu sırada birçok talebe yetiştirdi; talebeleri arasında el-A’lâm müellifi Ziriklî de bulunmakta­dır. Ömrünün son günlerinde felç ge­çirerek 15 Eylül 1927’de Şam’da vefat etti.

Eserleri.
 
1- Tehzîbü Târihi İbn Asâkir. İbn Asâkir’in Târîhu medineti Dı­maşk adlı eserini, tekrarlara ve sened’lere yer vermeden on üç cilt halinde ye­niden düzenlemiştir. Kendisi ancak ilk beş cildi neşredebilmiş, daha sonra Ahmed Ubeyd altıncı ve yedinci ciltleri yayımlayarak iDımaşk 1349, 13511 eseri “Ayn” harfine kadar getirmiştir. Diğer altı cilt Dârü’l-kütübi’z-Zâhiriyye’de yazma halinde bulun­maktadır.

2- Nüzhetü’l-hâtn’l-âhr. İbn Kudâme’nin fıkıh usulüne dair Ravzatü’n-nâzır adlı eserinin şerhi olup basıl­mıştır.

3- el-Medhal ilâ mezhebi’1-İmâm Ahmed. Bu eserde Ahmed b. Hanbel’in akaidle ilgili görüş­leri, Hanbelî mezhebinin dayandığı esas­lar ve mezhebin temel kaynaklan hak­kında geniş bilgi verilmiştir.

4- Münd-demetü’l-atlâl ve müsâmeretü’I-hayâl Zübeyr eş-Şâviş tarafından neşredilmiş­tir.

5- el-Kevâkibü’d-dürriyye  Abdurrahman Paşa ve Ziriklî ailesine dair bir ri­saledir.

Abdülkâdir Bedrân’ın bu basılmış eserlerinden başka diğer başlıca eser­leri de şunlardır: Mevridül-efhâm min selsebîli cömdeti 1-ahkâm; Haşiye alû Şerhil-Müntehâ; el-Uküdü”d-dürriyye fi’I-fetâva’l-kevniyye; Şerhu Şülâşiyyâti Müsnedi’1-İmâm Ahmed; Şerhu’l-Erbacme hadisen; Şerhu’n-Nûniyye (İbn Kayyim’in eserine yapılan şerhtir); Haşiye calâ Şerhi’z-Zâd, Ha­şiye ‘alâ Ahşari’l-muhtaşarât; Ta’lîk calâ Muhtaşari’l-İfâdât; îzâhu’l-mezâ­lim min Şerhi’l-Elfiyye H İbni’n-Nâzım; Telhîşü’1-Ferâ’idi’s-seniyye fi 1-fevâ’idi’n-nahviyye; Şerhu’I-Kâfî fi’l-Qarûz ve’1-kavâfi; Telhîşü’d-Dâris fi’lmedâris; TesIiyetü’I-ke’îb can zikrâ habîb (şiirlerini topladığı divanı); el-Âşarü’d-Dımaşkiyye ve’l-me ‘âhidü’l-‘ilmiyye. Ayrıca tamamlanmamış Tabakâtü’l-Hanâbile ile Şerhu Süneni’n-Afesd’i adlı eserleri de vardır.

Bibliyografya

1- Serkîs, Mufcem, 1, 182, 541.
2- Brockelmann, GAL Suppl, I, 567, 689.
3- Zeki Mücâhid, el-A’lamü’ş-Şarkiyye, Kahire 1950.
4- Kehhâle, Mu’cemü’l-mü’ellifin, Dımaşk 1376-78/ 1957-61-Beyrut, ts. (Dâru İhyâi’t-türâsi’l-Arabî), V, 283-284.
5- Kehhâle, et-Müstedrek, Bey­rut 1406/1985.
6- Kehhâle, Mu’cemü muşannifi’l-kütübi’i-‘Arabiyye, Beyrut 1406/1986.
7- Selâhaddin el-Müneccid. Mu’cemü’l-mü’errihîn ed-Dımaşkiyyîn ve âsârühümü’t-mahtûta ve’t-matbû’a, Beyrut 1398/1978.
8- Ziriklî, el-A’lam (nşr. Züheyr Fethullah), Beyrut 1984.
9- Abdurrahman Utbe. Ma’a’l-mektebeti’l-‘Arabiyye, Beyrut 1404/1984.
10- Abdülkâdir Ayyaş. Mu’cemü’l-mü’ellifin es-Sûriyyîn fi’l-karni’t-işrîn, Dı­maşk 1405/1985.

TDV İslam Ansiklopedisi