Abdüllatif Bihitai Kimdir, Kısaca Hayatı, Hakkında Bilgi

ABDÜLLATİF-İ BİHİTÂİ (ö. 1165/1752) Pakistan (Sind) tasavvufî halk edebiyatının önde gelen temsilcilerinden, mutasavvıf-şair.

1101’de (1689), Sühreverdî şeyhleri­nin yetiştiği Haydarâbâd’ın Hala bölge­sindeki Halevi köyünde doğdu. Babası­nın adı Şah AbdülkerînYdir. Gençlik yıl­larını yogi topluluklarıyla ülkeyi dolaşa­rak geçirdi. Daha sonra memleketine yakın bir yerde bulunan Bihit’e yerleşti ve burada vefat etti. Sind Emîri Gulâm Şah onun için muhteşem bir türbe yap­tırdı.

Abdüllatîf-i Bihitâfnin tasavvufî ve edebî şahsiyeti. Şah jo Risalo (şahın risalesi) adı altında toplanan ve Alman müsteşriki Ernest Trumpp tarafından yayımlanan şiirlerinden öğrenilmektedir. Risale, her biri “Sur” adı verilen otuz lirik şiirden meydana gelir. Mevlânâ Celâleddin’in tesirinde kaldığını bizzat ifade eden Şah Abdüllatîfin şiirlerinde mahallî inançlarla ta­savvufî görüşler birbirine karışıp kay­naşmıştır. “Şur’ları mûsiki makamları­na göre adlandırmış, eski makamlara ek olarak yeni makamlar bulmuştur. Türbesinin çevresinde yaşayan dervişle­rin bu mûsikiyi perşembe geceleri icra ettikleri nakledilmektedir. Abdüllatîf-i Bihitâî hakkında çeşitli araştırmalar ya­pılmıştır.

Bibliyografya
 
1- Abdülhay el-Hasenî. Nüzhetvi-havâtır, VI, 161-162.
2- H. T. Sorley, Shah Abdul Latif of Bhit: His Poetry, Life and Times, Oxford 1940.
3- H. T. Sorley, “Bhitâ’i”, El2 (İng), 1, 1194-1195.
4- H. T. Sorley, “Bihtâ’i”, ÜDMİ, V, 329.
5- 1. I. Qazi. Shah, Abdul-Latif-an Introduction on his Art, Karachi 1961.
6- T. Hotchand, Shah Abdul-Latif-an Introduction to his Seven Singing Stories, Haydarâbâd 1962.
7- M. Jotwani. Shah Abdul Latif, his Life and Work, New Delhi 1975.
8- A. Schimmel, Pain and Grace. A Study of Tujo Mystical Writers of Eighteenth-Century Müs­lim India, Lelden 1976. .
9- A. Schimmel, İs­lam in the Indian Subcontinent, Lelden 1980.
10- A. Schimmel, Tasavvufun Boyutları (trc. Ender Gürol), İstanbul 1981.
11- M. Mujeeb. The Indian Muslims, New Delhi 1985.
12- Abdul Karim Leghari. “Qualites of Human Character Underlined in Shah Ab­dul Latif’s poetry”, Sind üniversity Research Journal, VII, Hyderabad 1969.
13- N. A. Baloch, “Maulana Jalaluddin Rumi and Shah Abdul Latif, the saint poet of Sind (Pakis­tan)”, a.e., XI-XII, Hyderabad 1972-73.
14- S. Qudratullah Fatimi, “New Light on the Mystic Thought of Shah Abdul Latif Bhitai”, Sindhological Studies, Karachİ 1980.
15- K. Raisinghani. “Shah Abdul Latif Bhitai”, Sind Quarteriy, XV/2, Karachi 1987.
16- M. Baqır, “Abd-al-Latif Bhetâi Shah”, Elr., I, 125-126.

TDV İslâm Ansiklopedisi