AĞLEB el-İCLİ
Agleb b. Amr (Cüşem) b. U beyde (Abîde) el-İclî (ö. 21/642) Recez şairi tabiî. Câhiliye devrinde doğdu. İslâmiyet’i kabul ederek Medine’ye yerleşti. Hz. Peygamberle görüşemediği için sahâbî olamadı. Hz. Ömer’in hilâfeti zamanında Sa’d b. Ebû Vakkas’la çıktığı gazada Küfe’ye yerleşti ve kendisine maaş bağlandı. Muammer’dan kabul edilen Ağleb. katıldığı Nihâvend Savaşı’nda doksan yaşlarında iken şehid düştü.
Ağleb’den önce recez bahrinde en fazla üç beyit söylenirken, o ilk defa kaside tarzında uzun recezler inşad ederek bu konudaki yeniliğin öncüsü oldu. Ebü’n-Necm el-İclî ile Accâc gibi şairler Ağleb’in öncülüğünü yaptığı bu akımı devam ettirmişlerdir. Şiirlerinden bazı parçalar tabakat ve antoloji kitaplarında günümüze kadar gelmiştir. Ayrıca onun bir divanından söz ediliyorsa da bu eserine henüz rastlanmamıştır.
Bibliyografya
1- Cümahî, Tabakâtü fühûli’ş-şu’arâ’ (nşr. Mahmûd Muhammed Şâkir), Kahire 1394/1974.
2- İbn Kuteybe. eş-Şii ve’ş-şu’arâ. Beyrut 1964.
3- Ebu’l-Ferec el-İsfahânî. el-Eğânî, XXI (nşr. Abdülkerîrrı el-Azbâvî-Mahmûd Ganîm), Kahire, ts. (Dârü’1-Kütubi’l-Mısriyye)-Beyrut, ts (Dâru İhydi’t-turâsi’l-Arabî).
4- Amidî, el-Mü’telif ve’l-muhtelif (nşr F Krenkow), Kahire 1354-Beyrut 1402/1982.
5- İbnü’1-Esîr, Üsdü’l-ğâbe (nşr Muhammed ibrahim el-Bennâ v dğr), Kahire 1390-93/1970-73.
6- İbn Hacer. el-İsâbe (nşr Ali Muhammed el-Bicâvî), Kahire 1390-92/1970-72.
7- C. Zeydan. Adâb (nşr Şevki Dayf), Kahire 1957.
8- Brockelmann, GAL, I, 56.
9- Suppl, 1, 90.
10- Sezgin. GAS, II, 163-164.
11- Nihad M. Çetin. Eski Arap Şiiri, İstanbul 1973.
12- Ömer Ferrûh. Târîhul-edebil-‘Arab’ı, I, 274-275.
13- Ch. Pellat. “al-Aghlab al-‘ldili”, El’ (Fr).1,255.
TDV İslâm Ansiklopedisi