AHBARÜ’S-SİN ve’L-HİND
Süleyman et-Tâcir ve Ebû Zeyd es-Sîrâfî adlı iki müslüman seyyah tarafından milâdî IX yüzyıl ortalarında kaleme alındığı kabul edilen bir seyahatname.
Bazı müslüman seyyahların Çin, Hindistan, Horasan ve Arabistan’ın güney kıyıları ile Zengibar ve diğer bazı ülkelere yaptıkları seyahatlerin anlatıldığı, iki bölümden oluşan bu eserin orijinal adı ve müellifleri hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Ahbârü’s-Sîn ve’l-Hind başlığı ise eserin muhtevasını yansıtması sebebiyle sonradan kullanılmaya başlanmıştır. Eser, Marco Polo’nun il Milione’sinden önce yazılmış olması bakımından, kendi türünün en önemli örneklerinden biri sayılır.
Eserin 237’de (851) kaleme alınan birinci bölümünde. Süleyman et-Tâcir adındaki bir seyyahın Uzakdoğu’daki gezileri anlatılır. Çin’i ve Hint Okyanusu sahil bölgesinin büyük bir kısmını tanıtan ilk Arapça kaynak olan bu bölümün yazarı hususunda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Quatremere, eserin bu kısmının Mes’ûdî’ye ait olabileceğini belirtirken J. T. Reinaud. Süleyman et-Tacir’e ait olduğu kanaatini benimsemiş. G. Ferrand ve Minorsky de aynı görüşü paylaşmışlardır. H. Yule ve P. Pelliot ise Süleyman et-Tâcir’in sadece eserin müellifine bilgi veren kişi olabileceğine dikkat çekmişlerdir. [483] Eserin ikinci bölümü diğerinden yaklaşık yetmiş yıl sonra. Süleyman et-Tâcir’in naklettiklerini tamamlamak gayesiyle, müslüman seyyahların gezi notlarından faydalanılarak Ebû Zeyd es-Sîrâfî tarafından yazılmıştır. Bu bölümde, 870’te Çin sarayını ziyaret eden İbn Vehb’in seyahatinden de bahsedilmektedir.
Birçok yazar doğrudan ve dolaylı olarak bu kitaptan faydalanmıştır. Nitekim Bîrûnî Nübez iî Ahbâri’ş-Şîn ve’I-Hind adlı eserinde. Kitâbü Ahbâriş-Şm’den faydalandığını ifade etmektedir. Mes’ûdî de Ebû Zeyd es-Sîrâfî’yle Basra’da bizzat görüşüp kendisinden bilgi aldığını söylemektedir.
Eserin ilk Fransızca tercümesi Eusebe Renaudot tarafından yapılmıştır. Tercümesinde esas aldığı orijinal nüshadan hiç bahsetmeyen Renaudot-tan sonra Deguignes adlı bir Fransız araştırıcı Ahbârü’ş-Şîn ve’l-Hind’in Bib-liotheque Royale’de bir nüshasını bulmuş ve 1764. 1788 yıllarında konu ile ilgili olarak iki makale neşretmiştir. Eserin bu nüshası halen Bibliotheque Nationale’dedir (nr 2281] Ahbârü’ş-Şîn ve’l-Hind’ın ilk metin neşrini Langles yapmıştır. Bazı biobibliyografik kaynaklarda Langles’nin bu neşrinin başlığı yanlış olarak Silsiletü’t-tevârih şeklinde geçmektedir. J. T. Reinaud da eserin Fransızca şerhli bir tercümesini yapmış ve buna geniş bir mukaddime ekleyerek iki cilt halinde yayımlamıştır. Gabriel Ferrand tarafından yapılan bir başka Fransızca tercüme, mütercimin yirmi iki sayfalık bir giriş yazısıyla birlikte yayımlanmıştır. Bu tercüme Fuat Sezgin’in organize ettiği Ûtudes sur la geographie arabo-islamigue serisi içinde (II, 453-597) tıpkıbasım şeklinde neşredilmiştir. Eserin J. Sauvaget tarafından yapılmış, birinci bölümünün açıklamalı bir Fransızca tercümesinin de yer aldığı bir neşri daha bulunmaktadır.
Bibliyografya
1- Mes’ûdî, Mürücü’z-zeheb (nşr M Muhyiddin Abdülhamîd), Kahire 1367/1948-Beyrut 1384-85/1964-65.
2- Yâ küt. Mu’cemü’l-büldân, Beyrut, ts. (Dârü’l-Kitâbil-Arabî), III, 294.
3- Serkîs. Mu’cem, I, 1042.
4- G. Sarton. Introducüon, London 1962.
5- Andre Miquel. Le Geographie du monde musulmane, Paris 1973.
6- J. Filliozat-Jean Sauvaget, “Ahbâr aş-Şirı wa’l-Hind”, JA, CCXXXV1I 119491.
7- Ch. Pellat “Akhbâr al-Şîn wail-Hind”, El2 Suppl. (Fr ), I, 56-57.
TDV İslâm Ansiklopedisi