Ahmed el-Haşimi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

AHMED el-HAŞİMİ
 
Ahmed b. İbrâhîm b. Mustafâ es-Seyyid el-Hâşimî (1878-1943) Mısırlı edip, yazar ve eğitimci.

Kahire’de doğdu. Aklî ve naklî ilimleri tahsil ettiği Ezher Üniversitesinde Muhammed b. Muhammed el-Enyâbî, Cemâleddîn-i Efgânî, Abdülkâdir b. Mus­tafa er-Râfiî ve Muhammed Abduh gibi meşhur âlimlerden ders aldı. Mezun ol­duktan sonra Kahire’deki yerli ve ya­bancı okullarda uzun süre öğretmenlik, idarecilik ve müfettişlik yaptı. Hz. Hüse­yin vasıtası İle soyu Hz. Peygambere ulaştığı için “Seyyid” unvanı ile tanınan Ahmed el-Hâşimî Kahire’de vefat etti.

Ahmed el-Hâşimî. dil ve edebiyatla il­gili ders kitaplarında ve okullardaki eği­tim tarzında gördüğü noksanlıktan te­lâfi etmek ve müslüman bir nesil yetiş­tirmek için büyük gayretler sarfetmiştir. Onun dil, edebiyat ve dinî konular­daki başlıca eserleri şunlardır:

1) Cevâhirü’l-edeb fî şmâ’ati luğati’l-Arab. Câhiliye devrinden 1319 (1901) yılına kadar muhtelif şair ve naşirlerden seçtiği ede­bî parçalan ihtiva eden ve pek çok defa basılan bu İki ciltlik antolojinin on do­kuzuncu baskısı Kahire’de yapılmıştır (1381/1962).

2) Üslûbü’l-hakîm fî menheci’I-inşâ’i’l-kavîm. Dinî, edebî, felse­fî ve tarihî 117 kısa makaleden meyda­na gelen eser, daha sonra 179 maka­le ilâvesiyle ve Dîvânü’i-inşâ ev Üslübü’l-hakîm fî menheci’l-inşâ’i’l kavim adıyla yeniden defalarca yayımlanmıştır.

3) Mîzânü’z-zeheb fî smâ’ati şi’ri’l-‘Arab. Aruz, kâfiye ve şiire dair olan eser Ka­hire’de on dördüncü defa basılmıştır (1382/1963).

4) El-Kavâ’idü’l-esâsiyye li’luğati’l-Arabiyye. İbn Mâlik’in Elfiyye’sı ile onun belli başlı şerhleri esas alınarak yazılmış gramer hakkındaki bu derli toplu kitap Kahire’de basılmış­tır (1354/1935).

5) İnşâ’ü’l-mükâtebâ-ti’l-asriyye ve’l-murâselâti’l-Arabiyye. Çeşitli konulara dair mektup ve yazışma örnekleri ihtiva eden bu kita­bın altıncı baskısı Kahire’de yapılmıştır (1377/1958).

6) Cevâhirü’l-belâğa. Bu­güne kadar pek çok defa basılan meânî, bedî ve beyana dair bu eserin ikin­ci baskısı Kahire’de yapılmıştır (1323/1905).

7) El-Müfredü’l-alem fî resmi’l kalem. Hemze, vav ve yâ harflerinin ya­zılışına ve birbirlerine kalbedilmesine dairdir.

8) Muhtârü’l-ehâdîsi’n-nebeviyye ve’1-hikemi’l-Muhammediyye. Kütüb-i Sitte, el-Muvatta, el-Câmi’u’ş-sağîr, el-Câmicu’l-kebîr, et-Terğîb ve’t-terhîb ile diğer muteber hadis kitapların­dan seçilen ve ilk harflerine göre alfa­betik olarak sıralanan iki bin kadar ha­disi ihtiva eder. Eser Ali Fikri Yavuz ile Abdullah Aydın [14], Ahmet Balcı [15] ve Abdülkâdir Akçiçek tarafından Türkçe’­ye tercüme edilmiştir.

9) Es-Sa’âdetü’lebediyye fi’d-diyâneti’l-(eş-şerfati’l) îslâmiyye. Müellifin İslâmî konulara da­ir muhtelif makalelerini ihtiva etmekte­dir. 

10) Es-Sihru’I-halâl fi’î-hikemi ve’lemşâl. Son dört eseri Kahire’de birçok defa yayımlanmışsa da tarihleri tesbit edilememiştir.

Bibliyografya

_{1) Ahmed el-Hâşimî, Divânü’l-inşâ ev üslûbü’l-hakîm fî menheci’i-inşâ i’t-kavîm, Kahire 1348/1929, Mukaddime;
2)  Serkîs, Mu’cem, II, 1887-1888;
3) Kehhâle, Mu’cemü’l-mü’ellifin, I, 143;
4) Ziriklî. et-A’lâm (Fethullah), I. 90.}

 TDV İslam Ansiklopedisi