Ekrem AKURGAL Arkeolog (İstanbul 1911 – 1 Kasım 2002).
Anadolu arkeolojisi üstüne çalışmalarıyle tanınan Ekrem Akurgal, İstanbul Erkek Lisesi’ni bitirdikten sonra (1931) Berlin Üniversitesi’nde klasik arkeoloji öğrenimi ve doktora yaptı (1933-1941). Yurda dönünce Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde asistanlığa başladı (1941), aynı yıl doçentliğe yükselerek 1949’da profesör oldu. 1957’de de ordinaryüs profesör olan Akurgal, 1958-1959 arasında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi dekanlığı yaptı. 1961-1962 yıllarında da Amerika’nın Princeton Üniversitesi’nde,1971-1972 arasında Berlin Üniversitesi’nde, 1976’da Pisa’daki, Scuola Normale Superiore’de ve 1980-1981 arasında Viyana Üniversitesi’nde konuk profesör olarak çalıştı. Federal Almanya Büyük Liyakat Nişanı, Goethe Madalyası ve T.C. Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü ile ödüllendirildi.
Ankara Üniversitesi Klasik Arkeoloji ve Anadolu Arkeolojisi kürsü başkanılığı da yapan Akurgal, 1951’den sonra Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde, Sovyetler Birliği’nde, Makaleleri, başta Türk Tarih Kurumu Belleten’i olmak üzere çeşitli dergilerde çıkmış, belli başlı eserleri Amerika, Almanya, Fransa, İtalya, İsviçre ve İngiltere’de yayımlanmıştır. Türkiye’de Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun üyesi olan Akurgal, İngiltere, Avusturya ve İsveç gibi yabancı ülkelerde de akademi üyeliğine seçilmiştir.
Ekrem Akurgal, Daskyleion, Çandarlı ve Erythrai’deki araştırmalarından başka arkaik ve klasik çağların İzmiri’ni de inceledi. Aralarında büyük, benzerlikler olan, hemen hemen aynı özellikleri taşıyan Yamanlar’daki Adatepe, Turan ve Bayraklı’daki Akropol kalıntıları, Tantalos kral mezarının altındaki küçük mezarlar, Akçakaya ve Belkahve kalıntıları üzerine bilim adamlarının dikkatini çekti. Bu kalıntılar arasındaki benzerliklere i-şaret ettikten sonra, bütün bu kalıntıların IV. yy.dan daha eskiye inemeyeceğini de ispatladı.
Türk Tarih Kurumu’nun Pazarlı kazılarında geometrik bezemeli, mat boyalı frig seramikleri ele geçmişti. Arkeologların doğu etkisine bağladıkları, fakat bu etkiyi kanıtlayacak deliller gösteremedikleri Pazarlı buluntularını inceleyen Akurgal, bu seramiklerin VI. yy.a ait olduğunu öne sürerken yunan sanatıyle olan bağlantılannı da ortaya koydu: yalnız savaşçı resimlerinde değil, grifon, arslan, boğa gibi doğu motiflerinde bile yunan sanatı kopya edilmişti. Böylece, yunan kültürünün VII. yy.dan başlayarak bütün Frigya’da birtakım izler bıraktığı kesinlikle anlaşılmış oldu.
Eserleri başlıca
1942 Griechische Reliefs aus Lyken (Likya’da yunan kabartmaları)
1946 Remarque$ stylistiques sur les reliefs de Malatya (Malatya kabartmalarının üslûbu üzerine görüşler)
1949 Spathetisische Bildkurıst (Geç Hitit heykel sanatı)
1955 Phrygische Kunst (Frig sanatı)
1961 D/e Kunst Anatoliens von Homer bis Alexander (Homeros’tan İskender’e kadar Anadolu sanatı)
1961 Die Kunst der Hethiter (Hitit sanatı); eserin İngilizce (The Art ol Hittites, 1962) ve İtalyanca (Arte-degli Hititi, 1962) baskıları da yayımlanmıştır
1966 Orient und Okzident (Doğu ve Batı); eserin fransızca baskısı (Orient et Occident) 1969’da yayımlandı
1966 Treasures of Turkey (Türkiye’nin hâzineleri). Ayrıca almanca, fran-sızca, İtalyanca ve İspanyolca o-larak basıldı)
1968 Urartaische und Alliranische Kun-stzentren (Urartu ve Eski İran sanat merkezleri)
1969 Ancient civilizations and ruins of Turkey (Türkiye’deki eski uygarlıklar ve harabeler)