Arif Müfit MANSEL Arkeolog (İstanbul 1905-1974).
Berlin Üniversitesi’nde arkeoloji öğrenimi (1925-1930) ve doktora yaptıktan sonra yurda döndü; on beş yılı aşkın bir süre İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde müdür yardımcısı olarak çalıştı. Bu arada İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Klasik Arkeoloji kürsüsünün kurulmasında büyük emeği geçen Mansel, 1944’te aynı bölümde profesörlüğe, 1956’da ordinaryüs profesörlüğe yükseldi. Aynı fakültenin Klasik Arkeoloji kürsüsü başkanılığını yaptı.
Arif Müfit Mansel arkeolojik kazılara Atatürk’ün emriyle başlamıştır. 1936 yılında Trakya’da bir inceleme gezisi yaptıktan sonra çeşitli gruplar halindeki höyüklerde kazılara girişen Mansel, önce Alpullu tümülüsünde çalıştı; gerçi mezarla ilgili herhangi bir ize rastlayamadı ama, zeminin hemen altında M.Ö. 2000 yılının başlarına ait prehistorik bir yerleşmeyi ortaya çıkardı. Ardından Lüleburgaz Umurca dolaylarındaki tümülüsleri kazdı, büyük yığma tepede iki kadın mezarını el sürülmemiş halde buldu. Trakya’da en önemli buluntulara 1938’de, Doğu Trakya Krallığı’nın başkenti Vize’de rastlayan Arif Müfit Mansel, Türk Tarih Kurumu’-ndan sağladığı ödeneklerle dört tümülüsü açtı ve fresklerle süslü bir mezarı, içindeki eşyalarla birlikte bilim dünyasına kazandırdı. Bir yandan da, Trakya kubbeli mezarları ve sahte kubbe problemi üzerinde incelemeler yapıyordu.
1943’te, Anadolu’nun arkeolojik araştırmalar yönünden en ilgi çekici bölgesi olan Pamphylia’da İstanbul Üniversitesi adına bir inceleme gezisi yapan Mansel, G. K. Lanckoroski heyetinin 1884’te incelediği bu bölgeden günümüze kalan eserleri tespit etti ve yapılacak kazıların ana hatlarını çizdi. Üç yıl sonra da, Türk Tarih Kurumu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün katılmasıyle Pamphylia bölgesinde kazılara başladı (1946). Önce Perge şehrinin batı nekropolünde yaptığı küçük çapta kazıları 1947’de Side kazıları izledi. Her geçen yıl biraz daha yoğunlaşan ve bugüne kadar sürdürülen Side kazılarında A. Müfit Mansel, şehrin belli başlı yapılarını, agorasını, hamamını, tiyatrosunu, tapınaklarını, surlarını, nekropolünü ve evlerini ortaya çıkardı-Heykeltıraşlık parçalarını ve mimari buluntuları da Side hamamında açılan müzede topladı.
Eserleri
1932 Stockwerbau der Griechen und Römer (Yunan ve Romalılar’da cok katlı yapılar)
1936 Yalova ve civarı
1938 Trakya’nın kültür ve tarihi
1938 Mısır ve Ege tarihi notları
1943 Trakya-Kırkiareli kubbeli mezarları ve sahte kubbe ve kemer problemi
1943 Silifke kılavuzu 1945 Eski Doğu ve Ege tarihinin ana hatları
1947 Ege ve yunan tarihi
1948 Türkiye’nin arkeoloji, epigrafi ve tarihî coğrafyası için bibliyografya
1949 Perge’de kazılar ve araştırmalar (A. Akarca ile birlikte)
1951 1947 Side kazılarına dair önrapor (E. Bosch-J. İnan ile birlikte)
1956 Side agorası ve civarındaki binalar. 1948 yılı kazılarına dair rapor (G. E. Bean-J. İnan ile birlikte) 1963 Rie Ruinen von Side (Side harabeleri)
1967 Side kılavuzu