PİSEMSKİ, Aleksey Feofilaktoviç (1821-1881)
Rus oyun ve roman yazan. Yapıtlarında çağının toplumsal yaşamını gerçekçi bir yaklaşımla yansıtmıştır.
11 Mart İ821’de Kostrova bölgesinde Ramen köyünde doğdu, 2 Şubat 1881’de Moskova’da öldü. Soylu, ama yoksul düşmüş bir aileden geliyordu. On dört yaşında Cervantes, W. Scott gibi yazarları okudu. 1834’te lisedeyken tiyatroyla ilgilendi. 1840-1844 arasında Moskova’da matematik öğrenimi gördü. Bu arada tiyatroya olan ilgisi arttı. 1844’ten sonra on yıl Moskova ve Kostrama’da devlet memurluğu yaptı. 1845’te çıkan ilk romanı Boiarşçina Rus yaşamını umutsuz ve kötümser bir görüş açısıyla verdiği için sansüre uğradı, ancak üç yıl sonra yayımlanabildi. 1863’te Rus tiyatrosunun en iyi yapıtlarından sayılan Gorkaya sudbina (“Kötü Kader”) adlı oyunu sahneye kondu. 1857-1860 arasında A.V. Pruzlıinin’le Biblio-teka Iliçteniia gazetesini kurdu ve yönetti. 1860’tan 1863’e değin bu gazetenin yayın yönetmenliğini tek başına sürdürdü, Nikita Bezrylov takma adı ile sanat eleştirileri yazdı. 1860’larda Rusya’da gerçekleştirilen reform hareketlerini sert bir dille eleştiren Vzbalamu-çennoye more (“Fırtınalı Deniz”) adlı romanına halkın olumsuz tepki göstermesi üzerine gazeteyi de kapatmak zorunda kaidı. 1866’da yeniden devlet memurluğuna döndü. 1872’de emekli oldu. İki oğlunun ölümüyle büyük bir sarsıntı geçirdi, son yıllarını hastalık kuruntuları, umutsuzluk, karamsarlık ve yorgunluk içinde geçirdi.
Pisemski yapıtlarında taşra yaşamını, bürokratları, köleleri, toprak sahiplerini, taşra aydınlan arasındaki ilişkileri incelemiş, dürüstlük ve doğruluğu yalnızca sıradan insanlarda bulmuştur. Oyun ve romanlarında Gogol’dan esinlenmiştir. Üslubu, Zola’nın doğalcı (natüralist) üslubu ile karşılaştırılmış birçok eleştirmen onun Rus Gerçekçiliği (Realizm) ile Doğalcılık arasında bir anlayışı yansıttığı görüşünde birleşmiştir.
# YAPITLAR (başlıca): Roman: Boiarşçina, 1845; Tysyaça duş, 1858, (“Bin Can”); Vzbalamuçennoye more, 1863, (“Fırtınalı Deniz”); Masony, 1880, (“Masonlar”). Oyun: Gorkaya sudbina, 1859, (“Kötü Kader”); Baal, 1873; Finansori geni, 1876.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi