CESALPINO, Andrea (1519-1603)
İtalyan, hekim ve botanik bilgini. Bitki sınıflandırması ve kan dolaşımı üzerine öncü çalışmalar yapmıştır.
6 Haziran 1519’da Arezzo’da doğdu. 23 Şubat 1603’te Roma’da öldü. 1555’te Pisa Üniversitesi’nde, tıp öğrenimi sırasında birlikte çalıştığı L.Ghini’nin (1500-1556) yerine profesör ve botanik bahçesi müdürü oldu. 1592’de Papa VIII. Clement’in özel doktoru olarak Roma’ya gitti; Sapienza Üniversitesi’nde profesörlük yaptı.
Cesalpino hekimliğin yanı sıra botanik ve tıp araştırmalarıyla da uğraştı. Botanik alanındaki en önemli çalışması kendi dönemine değin alfabetik sıralamaya dayalı bitki sınıflandırmasına bilimsel ölçütler uygulamasıydı. Bitkileri meyve ve tohumlarının yapısal özelliklerine göre sınıflandıran Cesalpino, çalışmalarım 1583’te yayımladığı De Plantis libri XVI’da (“Bitkiler Üzerine On Altı Bölüm”) topladı. Bitkilerin ruhu üzerine düşünceleri de dahil olmak üzere, Aristoteles felsefesinden esinlenen görüşlerini de içeren bu yapıtının ilk bölümünde, bitkilerin üreme organlarına göre sınıflandırılması konusu işlenir, on beş bölümünde de yaklaşık 1500 bitki incelenir. Bitki sınıflandırılmasında önemli çalışmaları olan T.P.de Tournefort (1656-1708), Linnaeus ve Jussieu, Cesalpino’nun yapıtından etkilenmişlerdir.
Cesalpino’nun 1580’de yayımladığı Daemonum investigatio peripatetica, (“Ruhlar Üzerine Devri Araştırma”) adlı yapıtında ortaya attığı kan dolaşımı kuramı Harvey’den önce kan dolaşımını gözlediğini göstermektedir.
• YAPITLAR (Başlıca): Quaestionum perıpatetıcarum libri V, 1571, (“Dolaşım Problemleri Üzerine Beş Bölüm”); Daemonum investigatio peripatetica, 1580, (“Ruhlar Üzerine Devri Araştırma”); De plantis libri XVI, 1583, (“Bitkiler Üzerine On Altı Bölüm”).
• KAYNAKLAR: J. von Sachs, History of Botany (1530-1860), 1890.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi